بر طبق مدل روانشناختی تفکر، درست فکر کنیم ( با خود چه بگوییم ؟ )

ما از حدود دو سالگی از طریق به کارگیری کلمات شروع به اندیشیدن می کنیم. تفکر، که می تواند الزاما منطقی هم نباشد، از همین سن و با پیدایش توان به کارگیری کلمه، شروع می شود و کلمات تا پایان عمر، تبدیل به مهمترین ابزار شکل دهی تفکر و ضمیر ناخودآگاه ذهن می شوند. پس این که ” با خود چه بگوییم ؟ ” نقش بسیار مهمی در تفکر دارد.
بر طبق مدل روانشناختی تفکر ← احساس ← عمل ← نتایج، باید به شدت مراقب کلماتی که برای توضیح حالات خود به کار می بریم، باشیم. این کلمات از طریق ایجاد تفکر، منجر به شکل دهی سرنوشت احساسی، عملیاتی و نتیجه ای در هر مورد از زندگی ما می شوند.
اگر”احساس توانمندی” و قرار دادن خود در “موضع احساس قدرت” را اصل اساسی برای دستیابی به موفقیت بدانیم، تغییر کلمات مورد استفاده ما، یکی از اولین کارهایی است که باید برای قرار گرفتن در “موضع احساس قدرت” انجام دهیم. تغییر آن دسته از کلماتی که به کاربردن آنها، قدرت شما را در دستیابی به اهدافتان، بسیار لغزان و شکننده می سازند. تغییر کلماتی که تعهد شما را برای دستیابی به آنچه که می خواهید کم می کنند. فراموش نکنید بحثی که در باره این کلمات مطرح می شود، انحصارا در رابطه با استفاده از آنها برای قرار گرفتن در “موضع احساس قدرت” است، نه درباره ارزش ذاتی این کلمات.
برای قرار گرفتن فکری در “موضع احساس قدرت”، به کارگیری هفت کلمه ممنوع است: “نیاز دارم”، “می خواهم”، “تلاش می کنم”، “بد است”، “نمی توانم”، “احتمالا” و “شاید”.

نیاز داشتن ( Need )
کلمه نیاز نشان دهنده “احساس درماندگی” درشماست. تا زمانی که نیازمند رسیدن به اهداف و رویاهای خود هستید، درباره آنها در “موضع احساس قدرت” نیستید. “احساسِ نیاز”، احساسی است مبتنی بر “احساس کمبود”، ” احساس نداشتن” و “احساس ضعف” که همگی در نقطه مقابل احساسِ قدرت هستند. به جای عبارات “نیاز دارم” از عبارت “انتخاب می کنم (I Choose)” استفاده کنید.

خواستن ( Want )
خواستن و نخواستن، نقاطی برای احساس احتیاج هستند. در به کارگیری، آنها شورو شوقی برای پیشرفت نیست و نشان دهنده مقاومت درونی فرد برای حرکت رو به جلو و رسیدن به آنچه که می خواهد است. به جای آن از عباراتی چون “دلم می خواهد” یا “شوق آن را دارم (I Desire)” استفاده کنید. در این شکل از انتخاب اهداف زندگی، نیروی شوق بیشتری نهفته است.

تلاش کردن ( Try )
عبارت “دارم تلاش خودم را می کنم”، بیانگر حالت شک شما نسبت به انجام کارهاست. در “موضع احساس قدرت”، چیزی به نام “دارم تلاش می کنم” وجود ندارد. یا “انجام می دهم” یا “انجام نمی دهم”. یا نسبت به انجام یک کار، “احساس تعهد” می کنید یا احساس تعهد نمی کنید. هرگز خود را “متعهد به تلاش” نکنید. “تعهد به تلاش” به جای “تعهد به انجام”، بیانگر حالت شک و عدم تعهد شما نسبت به انجام کار است. به جای “تلاش می کنم” همیشه بگویید “متعهد می شوم که انجام دهم”.

بد ( Bad )
در دنیای واقعی، چیزهای بسیار کمی “بد” هستند. بسیاری از وقایع و حالاتی را که ما “بد” می نامیم، در درون خود، “فرصتی” خوب هستند برای تغییر وضعیت موجود و حرکت به سوی موقعیتی بهتر. مشکل طبیعتِ آسان طلب انسان این است که هر چه را “سخت” باشد، “بد” می داند. فرصت ها اکثرا “سخت” هستند، اما هرگز “بد” نیستند. برای قرار گرفتن در “موضع احساس قدرت”، بجای کلمه “بد” از کلمه “فرصت” (Opportunity) استفاده کنید.

نمی توانم ( I Can’t )
واژه “نمی توانم” انرژی شما را قربانی می کند. “موضع احساس قدرت”، بر پایه “می توانم” یا “نمی توانم” نیست، بلکه بر پایه “انتخاب کردن” است. گفتگو با خود بر پایه “می توانم” یا “نمی توانم”، محدوده فعالیت های شما را تنگ و سخت می کند. برای قرار گرفتن در”موضع احساس قدرت”، به جای استفاده از “نمی توانم”، از عبارت “انتخاب کردم که این کار را انجام ندهم” استفاده کنید. در معنی کلمه “انتخاب”، همیشه حق گزینش وجود دارد، و این حق، از حقوقی است که همیشه باعث قرار گرفتن در “موضع احساس قدرت” می شود. هر چه قدرتمند تر باشید، حق انتخاب بیشتری دارید.

احتمالا ( Possibly )
در روانشناسی موفقیت، از “شخصیت پیپ کش” (Pipe Smoker Personality) استفاده می شود. شخصیتی که با پیپی در دست و از میان دود اطراف پیپ خود، با ژستی متفکرانه و ژرف اندیش به شما می نگرد و همیشه به جای ایجاد احساس توانمندی برای رسیدن به اهدافتان، با استفاده از کلماتی چون “احتمال دارد”، “ممکن است” و “هیچ چیز دور از ذهن نیست”، مانع از قرار گرفتن شما در “موضع احساس قدرت” نسبت به اهدافتان می شود. تصمیماتتان را با کلماتی چون “احتمالا”، به قربانگاه شک نبرید. این کلمات همه جان تصمیم شما را می گیرند. به جای آنها، از “قطعا بله” یا حتی “قطعا نه” استفاده کنید. مشکلی با گفتن کلمه “نه” نداشته باشید.

شاید ( Maybe )
“شاید”، پیام آور بی اعتمادی است. نشان دهنده شک شما به رویاهایتان، به اهدافتان و به چیزهایی است که برای آنها شوق دارید. به کارگیری کلمه “شاید”، زمان و پول و انرژی شما را به هدر می دهد. برای قرار گرفتن در “موضع احساس قدرت”، در گفتگوهای روزمره با خود درباره اهداف و رویاهایتان، از “موافقم” یا “آری” استفاده کنید. “شاید”، نقطه مقابل میل سوزان (Burning Desire) است.

دکتر آرش تقوی
Life Coach/ Relationship Coach
@coacharash