تاثیر دیابت بر اعضای بدن

در مطالب پیشین تحقیق در مورد انواع بیماری ها در مجلۀ سیب دربارۀ بیماری دیابت، نقش اضافه وزن در شروع و پیشرفت آن و رژیم غذایی مناسب دیابتی توضیح دادیم. در این مطلب به عوارض این بیماری و تاثیر دیابت بر اعضای بدن می‌پردازیم.

تاثیر دیابت بر اعضای بدن چیست؟

دیابت تقریباً تمامی دستگاه‌ها، ارگان‌ها و اندام‌های بدن ازجمله قلب و عروق، مغز، اعصاب، کلیه و پوست را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. حس‌های بینایی، شنوایی و لامسه هم تحت تأثیر منفی این بیماری قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی هرکدام از موارد تاثیر دیابت بر اعضای بدن می‌پردازیم.

تاثیر دیابت روی قلب و عروق

بر اساس آمار انجمن دیابت آمریکا، از هر سه بیمار دیابتی دوتای آن‌ها بر اثر بیماری‌های قلبی یا سکته فوت می‌کنند. کنترل‌نکردن دقیق قند در افراد دیابتی باعث سخت‌شدن رگ‌ها یا تصلب شرایین، افزایش فشارخون و تنگی شریان‌های تغذیه‌کنندۀ قلب (عروق کرونری) می‌شوند.

این تنگی در ابتدا می‌تواند باعث ایجاد درد قفسۀ سینه یا آنژین و محدودیت فعالیت بیمار شود. ولی اگر تنگی عروق کرونری پیشرفت کند، تاثیر دیابت روی قلب موجب گرفتگی یا انسداد شدید شریان‌های کرونری شده و به آن بخش از قلب که توسط آن شریان‌ها تغذیه می‌شود خون نمی‌رسد و سکته قلبی (انفارکتوس) اتفاق می‌افتد.

عروقی که به دست‌ها و پاها می‌روند هم از دیابت در امان نیستند و بالابودن قند باعث آسیب به این عروق و اختلال در گردش خون می‌شود. این اختلال باعث افزایش عفونت در دست‌ها و پاها و دیر بهبودیافتن زخم‌ها می‌شود.

تاثیر دیابت روی مغز

دیابت کنترل‌نشده تأثیرات مخربی بر عروق مغزی برجای می‌گذارد. تصلب شرایین مغزی می‌تواند به تنگی عروق مغزی و نهایتاً انسداد شریان‌های کوچک بینجامد. وقتی یک شریان مغزی دچار انسداد شود سکتۀ مغزی انسدادی اتفاق می‌افتد و به سلول‌های آن بخش از مغز که توسط این شریان تغذیه می‌شوند خون کافی نمی‌رسد و دچار مرگ سلولی می‌شوند که مهم‌ترین تاثیر دیابت روی مغز به شمار می‌رود.

مرگ سلول‌های مغزی می‌تواند باعث ضایعات مهمی نظیر مشکل در تکلم و عمل بلع و اشکالات حرکتی شود. اگر سکته وسیع باشد، می‌تواند بیمار را به کما ببرد و باعث مرگ او شود. داشتن فشارخون بالا و تنگی عروق مغزی در بیماران دیابتی می‌تواند به پاره‌شدن شریان‌های مغزی و سکتۀ مغزی همراه با خون‌ریزی منجر شود که خطرناک‌تر است و می‌تواند به فوت سریع بیمار بینجامد.

همچنین بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که، دیابت نوع دو می‌تواند شانس ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد.

تاثیر دیابت بر اعصاب و روان

یکی از عوارض طولانی‌مدت دیابت نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuropathy) است. غلظت بالای قند خون باعث آسیب به دیوارۀ عروق ریز و مویرگ‌ها در انتهای دست‌ها و پاها می‌شود. آسیب به این عروق منجربه اختلال در خون‌رسانی به اعصاب این اندام‌ها به‌خصوص در نوک انگشتان می‌شود. درنتیجه فرد دچار بی‌حسی، سوزش، خواب‌رفتن یا احساس گزگز در نوک انگشتان می‌شود که به‌مرور می‌تواند به نواحی بالاتر هم گسترش یابد.

در موارد حاد ممکن است فرد کاملاً حس لامسه را در انتهای پاها یا دست‌ها از دست بدهد. از دست دادن حس لامسه احتمال جراحت دست‌ها و به‌خصوص پاها را افزایش می‌دهد.

از دیگر موارد تاثیر دیابت بر اعصاب و روان می‌توان افسردگی و اضطراب را نام برد که بالابودن قند خون می‌تواند با این دو مشکل در ارتباط باشد.

تاثیر دیابت بر کلیه

بالابودن قند خون باعث افزایش کار نفرون‌ها (واحدهای سازندۀ کلیه‌ها)، افزایش نفوذپذیری مویرگ‌های سیستم توری‌مانند آن‌ها و درنتیجه تراوش میزان زیادی قند به داخل لوله‌های کلیوی می‌شود.

آسیب به مویرگ‌های کلیوی در طولانی‌مدت باعث از دست دادن پروتئین و حتی سلول‌های خونی از جریان خون شده و سیستم تصفیۀ کلیه‌ها دچار آسیب دائم می‌شود. نفروپاتی دیابتی (Diabetic Nephropathy) به تدریج باعث کاهش عملکرد کلیه‌ها، نارسایی کلیه و درنهایت نیاز بیمار به دیالیز شده و فرد ممکن است نیاز به پیوند کلیه داشته باشد.

تاثیر دیابت بر چشم و شنوایی

دیابت باعث آسیب به عروق شبکیه چشم یا رتینوپاتی (Diabetic Retinopathy) می‌شود که این تاثیر دیابت بر چشم از مهم‌ترین عوارض دیابت کنترل نشده است. این آسیب می‌تواند در طولانی‌مدت باعث کاهش قدرت بینایی و حتی کوری شود.

دیابت همچنین شانس ابتلا به سایر بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید (کاتاراکت) و آب سیاه (گلوکوم) را افزایش می‌دهد.

کاهش قدرت شنوایی نیز در افراد دیابتی شایع‌تر از افراد دیگر است.

تاثیر دیابت بر پوست و مو

تاثیر قند خون بالا و تاثیر دیابت بر پوست و مو نیز قابل توجه است. دیابت باعث تضعیف گردش خون در مویرگ‌های پوستی می‌شود که افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و قارچی را به دنبال دارد.

از سوی دیگر، جریان خون ضعیف زیرپوستی جلوی عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن در مبارزه با این عفونت‌ها و بهبودی را می‌گیرد. اگر پوست فرد دیابتی زخمی‌شود، این زخم به سادگی بهبود نمی‌یابد. یکی از مشکلات شایع و در واقع تأثیر دیابت روی پوست «زخم پای دیابتی» است که بر اثر بهبودنیافتن زخم در پاها اتفاق می‌افتد و بیمار معمولاً برای بهبودی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک پیدا می‌کند. اگر زخم بهبود نیابد، مرگ بافتی (Tissue Necrosis) اتفاق می‌افتد که می‌تواند به قطع انگشتان و پا منجر شود که یک عارضۀ ناتوان‌کننده از تأثیر دیابت روی پوست است.

عوارض گوارشی و جنسی دیابت

دیابت می‌تواند در طولانی‌مدت به اعصاب دستگاه گوارش آسیب برساند و منجربه ایجاد حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود. دیابت همچنین با آسیب‌زدن به عروق ناحیۀ آلت تناسلی در مردان باعث اختلال در عملکرد جنسی آقایان (نعوظ) می‌شود.

تاثیر دیابت بر استخوان

افزایش سطح قند خون سلول‌های استخوان‌ساز را از ساختن سلول‌های استخوانی سالم باز می‌دارد. برخی از داروهای خوراکی دیابت به‌عنوان یک عارضۀ جانبی باعث تحلیل استخوان می‌شوند. آسیب کلیه در دیابت نیز منجربه از دست دادن کلسیم موردنیاز برای استخوان‌های قوی می‌شود. درنهایت، تاثیر دیابت بر استخوان می‌تواند منجربه پوکی استخوان شود.

تاثیر دیابت بر افسردگی

اگرچه رابطه بین دیابت و افسردگی کاملاً شناخته نشده است، سختی‌های مدیریت دیابت می‌تواند استرس‌زا باشد و منجربه علائم افسردگی شود.

دیابت می‌تواند عوارض و مشکلات سلامتی ایجاد کند که ممکن است علائم افسردگی را بدتر کند. افسردگی می‌تواند منجربه تصمیم‌گیری‌های نامناسب در سبک زندگی مانند تغذیۀ ناسالم، ورزش کمتر، سیگارکشیدن و افزایش وزن شود که همگی از عوامل خطر ابتلا به دیابت و تشدید این بیماری هستند.

افسردگی بر توانایی شما برای انجام‌دادن وظایف، برقراری ارتباط و تفکر تأثیر می‌گذارد. این حالت می‌تواند در توانایی شما برای مدیریت موفقیت‌آمیز دیابت اختلال ایجاد کند.

در واقع تاثیر دیابت بر افسردگی دوطرفه است؛ یعنی هم دیابت می‌تواند موجب ایجاد افسردگی شود و هم افراد افسرده به احتمال بیشتری به دیابت مبتلا می‌شوند.

تاثیر دیابت روی جنین

در زمان بارداری وضعیت مادر تأثیر مستقیمی بر سلامت جنین دارد. ماکروزومی یا بزرگ‌بودن بیش از حد جثه مهم‌ترین تاثیر دیابت روی جنین است که موجب بروز مشکلاتی چه در زمان بارداری و چه در زمان وضع‌حمل می‌شود.

همچنین دیابت مادر در دوران بارداری اگر کنترل نشده باشد، موجب ایجاد اختلالات رشدی در جنین می‌شود و ممکن است نقایص مختلفی در جنین ایجاد شود.

تاثیر دیابت بر سیستم ایمنی

تاثیر دیابت بر سیستم ایمنی نیز بسیار مهم و قابل‌توجه است. بالابودن قند خون موجب اختلال در پاسخ ایمنی می‌شود درنتیجه افراد دیابتی بیشتر در معرض عفونت هستند.

ازطرفی، باتوجه‌به ایجاد مشکلات عروقی و عصبی در اندام‌های افراد دیابتی و همچنین کاهش سرعت بهبود زخم‌ها، این زخم‌ها با ریسک بیشتری عفونی می‌شوند. درعین‌حال، با ضعیف‌تربودن سیستم ایمنی، احتمال شدیدشدن آن بسیار زیاد است.

نتیجه‌گیری

تنها راه پرهیز از بسیاری از عوارض ذکرشده برای دیابت کنترل دقیق قند خون، رعایت یک رژیم مناسب غذایی و ورزش است. سهل‌انگاری در رعایت این موارد می‌تواند به عوارض ناشی از دیابت و درنهایت معلولیت یا مرگ بیمار بینجامد.

چنانچه درمورد عوارض دیابت بر بدن سؤالی دارید، سؤال خود را در قسمت نظرات مطرح کنید تا پزشکان سایت سیب به سؤال شما پاسخ دهند.

سوالات متداول درباره تاثیر دیابت بر اعضای بدن

منابع

http://www.diabetes.org

https://www.mayoclinic.org

https://www.mayoclinic.org