اثرات و فواید طب سوزنی در کنترل درد

در این مقاله ابتدا به سوال طب سوزنی چیست؟ پاسخ خواهیم داد و سپس به تاثیر طب سوزنی بر کاهش و التیام درد خواهیم پرداخت.

همه ما حداقل یک به فکر امتحان طب سوزنی افتاده‌ایم؛ روشی که بیشتر در فیلم‌های تاریخی شرقی آن را می‌بینیم و از مزایای معجزه‌گر آن برای کاهش درد می‌شنویم. اما طب سوزنی چیست؟ آیا طب سوزنی تنها فرو کردن سوزن‌های بیشمار به بدن است یا واقعا در پس زمینه آن اندیشه‌های علمی نهفته است؟ مزای طب سوزنی چیست؟ در چه مواردی بهتر است از طب سوزنی استفاده کنیم؟ آیا طب سوزنی عوارض جانبی دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات از شما دعوت می‌کنیم که ادامه این مطلب را از مجله سلامت سیب مطالعه نمایید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

• طب سوزنی چیست؟
  • کاربرد طب سوزنی
  • اکوپانچر گوش
  • کنترل درد در طب سوزنی از نظر بیوشیمیایی
  • تاثیر طب سوزنی بر اعصاب
  • لاغری با طب سوزنی

طب سوزنی چیست؟

طب سوزنی یا اکوپانچر یک روش درمانی شناخته شده با سابقه چند هزار ساله است که ریشه آن به کشور چین برمی‌گردد. در آمریکا، این روش درمانی مورد تایید دولت و شرکت‌های اصلی بیمه سلامت بوده و روز به روز بر تعداد ارجاع بیماران توسط پزشکان به متخصصین طب سوزنی یا اکوپانچریستها اضافه می‌شود.

کاربرد طب سوزنی

عمده موارد ارجاع بیماران به طب سوزنی توسط پزشکان و بیمه های درمانی در زمینه کنترل درد است. کنترل درد توسط اکوپانچر غالبا بسیار موفق و بی خطر بوده و در چندین جلسه اتفاق می افتد. مطالعات بالینی درباره اثر ضد درد اکوپانچر هنوز ادامه دارد و در این راه چندین پروژه با بودجه های دولت فدرال ایالت متحده و انستیتو ملی سلامت (NIH) تعریف شده و در حال انجام هستند. مطالعات بالینی متعدد و گسنرده ای هم توسط پژوهشگران در کشورهای خارج از امریکا صورت گرفته شده که حاکی از تاثیر اکوپانچر در کنترل درد بیماران می باشد.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد : آیا طب سنتی چین زندگی شما را بهبود می‌بخشد؟ ( قسمت اول )

یکی از زمینه‌های پژوهشی اثر اکوپانچر در کنترل درد، استفاده از اسکن fMRI  یاFunctional MRI  مغز برای بررسی این اثر است. این اسکن براساس (MRI (Magnetic Resonance Imaging  کار می‌کند و در آن تغییرات جریان خون در مغز ثبت خواهد شد. در این تکنیک، افزایش جریان خون در مغز به معنی افزایش کارکرد نورونها (سلولهای مغزی) بوده و کنتراست جریان اکسیژن خون در مغز پس از ثبت، پروسس گردیده و به صورت تصویر رنگی نشان داده می‌شود. در این نوع از مطالعات، علاوه بر اثر اکوپانچر روی درد، اختصاصی بودن نقاط اکوپانچر یا acupuncture point specificity  هم مورد بررسی قرار می گیرد.

به عنوان مثال، در یک مطالعه که در سال 2018 انجام گرفته نشان داده شد که تغییرات معناداری در  fMRI  قبل و بعد از وارد کردن سوزن اکوپانچر در اکوپینت GB34 (که در قسمت بالا و خارج پا قرار دارد و زیر محل اتصال نازک نی به درشت نی است) وجود دارد. این تغییرات عمدتا در  cingulated gyrus قدامی، temporal gyrus چپ، لوب آهیانه تحتانی راست و  frontal gyrus راست مغز مشاهده می‌شود.

اکوپانچر گوش

مطالعات متعدد دیگری در زمینه اثر کنترل درد اکوپانچر با استفاده از طب سوزنی گوش (اریکولارمدیسین) نیز در جریان است. ارتش امریکا سالهاست از اکوپانچر گوش به عنوان روشی موثر و تایید شده برای کنترل درد سربازان و کهنه سربازان امریکا استفاده می‌کند. این تاثیر موفق در کنترل درد منجر به معرفی تکنیک Battlefield acupuncture  گردید که هم‌اکنون در مراکز درمانی ارتش امریکا و VA Hospitals  به وفور استفاده می شود.

کنترل درد در طب سوزنی از نظر بیوشیمیایی

مکانیسم اثر اکوپانچر در کنترل درد، از نظر بیوشیمیایی هم قابل بررسی است. در طب سوزنی، سوزن اکوپانچر پس از ورود به بدن و  در مسیر خود موجب آسیب سلول‌ها شده و محتویات سلولی وارد فضای خارج سلولی می‌شوند. یکی از محتویات مهم داخل سلولی که در جریان اکوپانچر به بیرون از سلول ریخته می‌شود، ATP  است. ATP ماده ای است که انرژی لازم برای فعالیتهای سلولی را تامین می کند. ساختار بیوشیمیایی این ماده در فضای خارج سلولی بسیار شکننده است و به آدنوزین تبدیل می شود. آدنوزین از طریق جریان خون به سیستم اعصاب مرکزی می رسد و در آنجا براساس Gate Theory موجب کنترل و فیلتر شدن درد می شود. در این حالت، در بخش cingulated gyrus مغز که مسئول درک درد است، آستانه تحمل به درد بیمار بالاتر می رود و بیمار با محرک‌های دردناک گذشته، میزان درد کمتری را احساس می‌کند. البته باید توجه داشته باشیم که در بیماران مختلف، میزان کاهش درد متفاوت خواهد بود.

همچنین در مطالعات بالینی مشاهده شده است که بعد از انجام اکوپانچر، میزان ترشح هورمون‌های ضد درد نظیر اندورفین ، انکفالین و ماده P هم افزایش می‌یابد. بجز موارد فوق، متعاقب اکوپانچر، ترشح نرومدیولایتورهای مغزی مانند دوپامین، سروتونین وGABA  در مغز  افزایش پیدا می‌کنند.

تاثیر طب سوزنی بر اعصاب

شاید این مطلب برای شما مفید باشد : جوان سازی پوست با طب سوزنی

یکی دیگر از مکانیسم‌های کاهش درد در اکوپانچر، تاثیر سوزنها روی اعصاب محیطی و یا مرکزی است. این تاثیر می‌تواند به واسطه ورود سوزن به بافت‌های بدن یا انجام الکترواکوپانچر باشد. به عنوان مثال، عصب دهم مغزی یا واگ، دارای یک شاخه پوستی است که از سوراخی زیر گوش خارج شده و به بخشهای بیرونی گوش عصب دهی می‌کند. در اکوپانچر گوش یا اوریکولار مدیسین از تاثیر اکوپانچر بر عصب واگ در این ناحیه استفاده می‌شود. عصب واگ یا عصب دهم مغزی، عصب اصلی سیستم پاراسمپاتیک بوده و تحریک آن در ناحیه عصب دهی در گوش و اطراف آن، می‌تواند علاوه بر تاثیرات قلبی- عروقی، تنفسی و گوارشی، موجب آرامش و کاهش سطح درد بیمار نیز شود.

همانطور که پیشتر ذکر شد، مطالعات بالینی بر روی تاثیر اکوپانچر بر روی کاهش درد هنوز در حال انجام هستند، که در مقالات بعدی بیشتر به آن‌ها خواهیم پرداخت

لاغری با طب سوزنی

یکی از متداول‌ترین سوالات در مورد طب سوزنی این است که آیا طب سوزنی برای لاغری و کاهش وزن نیز کاربرد دارد؟ به طور کلی، رابطه مستقیمی بین طب سوزنی و لاغری وجود ندارد اما برخی مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند طب سوزنی ممکن است با بتواند با بهبود متابولیسم بدن، کاهش استرس، کاهش اشتها و یا تاثیر بر روی قسمتی از مغز که گرسنگی را مدیریت می‌کند بر روی کاهش وزن تاثیر بگذارد.

شما در این باره چه فکر می‌کنید؟ نظر شما در مورد طب سوزنی چیست؟ ایا تاکنون طب سوزنی را امتحان کرده‌اید؟ با ما در بخش نظرات همراه باشید.

.

دکتر فرشید نمین (دارای بورد ایالتی اکوپانچر در کالیفرنیا، مدرس دانشگاه و مدیر آموزشی دانشگاه یوسان در لس انجلس و فارغ التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه تهران)

Reference:

Liu L, et al, 2018. Cerebral activation effects of acupuncture at Yanglinquan(GB34) point acquired using resting-state fMRI. Comput Med Imaging Graph. 2018 Jul;67:55-58. doi: 10.1016/j.compmedimag.2018.04.004. Epub 2018 Apr 21.