صرع – قسمت دوم

در مقاله گذشته اشاره کرديم که صرع يا اپي لپسي (Epilepsy) نوعي اختلال مغزي است که معمولا باعث ايجاد تشنج هاي مکرر و عود کننده در افراد مبتلا مي شود. همچنين در مورد تعريف تشنج، تفاوت بين صرع و تشنج و دلايل ايجاد صرع اشاره کرديم. در اين مقاله در مورد کمک هاي اوليه در هنگام بروز حملات تشنج و درمان صرع صحبت خواهيم کرد.

کمک هاي اوليه در هنگام بروز حملات تشنج

اگر فرد در حال تشنج هوشياري خود را از دست داد و دچار انقباضات ناخواسته و خارج از کنترل عضلاني و حرکات شديد و بي هدف بدن گرديد، آرامش خود را حفظ کنيد. از اطرافيان نيز بخواهيد آرام باشند و به آنها اطمينان بدهيد که جاي نگراني نيست. اگر بدن فرد روي زمين قرار دارد، چيزهاي سخت يا تيز را از کنار او دور کنيد تا به او آسيبي نرسد. اگر فرد روي صندلي يا ويلچر نشسته است، مطمئن شويد که احتمال سقوط فرد وجود ندارد (افراد روي ويلچر نياز به انتقال به روي زمين ندارند). به هيچ وجه جلوي حرکات بدن فرد را نگيريد. زمان را محاسبه کنيد. اگر کراوات يا چيز ديگري دور گردن فرد وجود دارد، آن را شل کنيد تا تنفس فرد مختل نگردد و به گردن آسيبي نرسد. در مورد افرادي که روي زمين قرار دارند در صورت امکان چيزي نرم مانند يک بالش يا ژاکت تاشده را زير سر فرد قرار دهيد و آنها را روي پهلو بخوابانيد (اين کار به تنفس ايشان کمک مي کند). روش هايي مانند بازکردن دهان فرد به زور براي قراردادن پارچه بين دندان ها و پاشيدن آب به صورت فرد در حال تشنج هيچ پايه علمي ندارند و تنها باعث آسيب رساندن به فک و دهان فرد مي گردند يا باعث تاثر و احساس خجالت فرد پس از رفع تشنج (به علت خيس شدن لباس و ديدن اطرافيان) مي شوند. فرد دچار تشنج نيازي به تنفس مصنوعي يا عمليات احياء قلبي – ريوي (CPR) ندارد. اين عمل تنها در موارد نادر و در صورتي که فرد پس از پايان تشنج نتواند نفس بکشد، بايد انجام گيرد. تا پايان حمله صرع در کنار فرد بمانيد. پس از پايان تشنج، با حالتي دوستانه از فرد سوال کنيد که خوب است و آيا نياز به کمک يا تماس با افراد نزديک براي بازگشت به خانه يا گرفتن تاکسي دارد؟ سعي کنيد حمله تشنج را امري عادي جلوه دهيد و از کنجکاوي در مورد حمله و علت ايجاد آن پرهيز نماييد. در صورتي که فرد از آگاهي کافي برخوردار است، به او بگوييد که حمله چقدر طول کشيده است. اگر فرد بخواهد در مورد ساير مسائل خود از شما سوال خواهد کرد. بيشتر حملات صرع خودبخود و ظرف چند دقيقه کنترل مي شوند، ولي اگر حالات زير اتفاق بيافتند بايد درخواست آمبولانس و کمک  هاي پزشکي کنيد:

• حمله تشنج بيش از پنج دقيقه طول بکشد.

• حمله دوم بلافاصله پس از حمله اول و پيش از اين که فرد هوشياري خود را باز يابد روي دهد يا حملات تشنج با توالي زماني کوتاهي که در مورد فرد عادي نيست به وقوع بپيوندند.

• فرد قبلا سابقه حملات صرع نداشته است.

• فرد براي تنفس مشکل داشته باشد و يا به نظر برسد چيزي را بلعيده که براي تنفس او ايجاد مشکل کرده است (Chocking).

• حمله در آب روي دهد يا فرد در اثر حمله دچار جراحت و مصدوميت گردد.
  

درمان صرع

هنوز بهترين درمان براي افراد مبتلا به صرع درمان دارويي مي باشد. خوشبختانه با پيشرفت هاي علمي در سال هاي اخير، داروهايي به بازار آمده اند که عوارض جانبي کمتري دارند و طول مدت اثربخشي آنها بيشتر است و لذا مبتلايان با رغبت بيشتري آنها را مصرف مي کنند. براي برخي از افراد که حملات آنها با وجود درمان هاي دارويي ادامه مي يابد، علاوه بر دارو از يک روش درماني به نام Vagus Nerve Stimulation استفاده مي شود. در اين روش به کمک جراحي يک وسيله فلزي به شکل سکه در محلي مانند قفسه سينه قرار داده مي شود. اين وسيله سپس توسط سيم و الکترود به يکي از اعصاب مهم مغزي به نام عصب واگ متصل مي گردد. قسمت ديگر دستگاه که همواره بايد همراه بيمار باشد مي تواند توليد جريان الکتريکي نمايد. وقتي حمله صرع اتفاق مي افتد، اطرافيان بايد دستگاه توليدکننده جريان را به محلي که قسمت فلزي در قفسه سينه قرار داده شده است نزديک نمايند تا توليد جريان نمايد. جريان توليدشده مي تواند جريان هاي الکتريکي نامناسب مغزي را که مسبب تشنج هستند سرکوب نمايد و از اين طريق حمله تشنج را متوقف نمايد. در بيماراني که هيچ يک از روش هاي فوق موثر نباشند ممکن است از روش جراحي براي برداشتن برخي سلول هاي مغزي که مسئول ايجاد جريان هاي الکتريکي نامناسب در مغز هستند، استفاده شود.

در خاتمه بايد يادآور شد که صرع در بسياري از موارد قابل کنترل است و افراد مبتلا مانند همه انسان ها از حق زندگي طبيعي و احترام برخوردارند. اميد است که خوانندگان مجله در حد امکان در مورد صرع به اطرافيان خود آگاهي دهند يا خواندن دو مقاله مربوط به صرع را به آنها توصيه کنند.

منبع

https://www.epilepsy.va.gov/Information/about.asp