تاریخ ارسال : ۱۶ دی ۱۴۰۳
مراقبتهای پیش از زایمان یا مراقبتهای دوران بارداری به خدمات بهداشتی گفته میشود که از آغاز بارداری تا زمان تولد نوزاد به زنان باردار ارائه میشود. دریافت این مراقبتها میتواند به داشتن یک بارداری سالم و تولد نوزادی سالمتر کمک کند. همچنین خطر زایمان زودرس را کاهش میدهد، که ممکن است باعث بروز مشکلات سلامتی برای نوزاد شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی انواع مراقبتهای دوران بارداری بپردازیم و کمکتان کنیم تا با لیستی جامع از مراقبتهای دوران بارداری آشنا شوید.
چرا مراقبتهای دوران بارداری همیت دارد؟
بارداری یک دورۀ حیاتی زندگی والدین بهخصوص مادران است. در این دوران خطرات مختلفی همچون سقط جنین، حاملگی پر خطر و حتی مرگ مادر، نقایص یا ناهنجاریهای مادرزادی در جنین همچون سندروم داون، شکاف کام و لب، تالاسمی وجود دارد که با مراقبتهای بارداری میتوان هرگونه خطر را پیش از بارداری، در طی دوران و درنهایت؛ زایمان متوجه و مدیریتش کرد.
چند نوبت برای مراقبتهای دوران بارداری باید به پزشک مراجعه کرد؟
تعداد مراجعه به پزشک متخصص برای مراقبت های دوران بارداری به سلامت مادر و میزان خطر بارداری بستگی دارد. اما در زنان طبیعی با بازۀ سنی 18 تا 35 ساله، تعداد زمانهای مراجعه با توجه به سن بارداری به شرح زیر است:
- سن حاملگی کمتر از 28 هفته؛ هر 4 هفته یکبار
- سن حاملگی بین 28 تا 32 هفته؛ هر 2 تا 3 هفته
- سن حاملگی بین 32 تا 40 هفته؛ هر هفته.
مهمترین نکات در اولین مراجعه مادر برای مراقبت دوران بارداری
مهمترین مواردی که در اولین مراجعه مادر به پزشک برای مراقبتهای دوران بارداری مورد بررسی قرار میگیرد، عبارتاند:
1.بررسی سلامت مادر و جنین
- بررسی اولین روز آخرین قاعدگی برای تعیین سن بارداری.
- بررسی بیماریهای مادرزادی، داروهای مصرفی و سوابق حساسیت به داروها در مادر.
- پرسوجو در مورد سوابق بارداری، داشتن دوقلو یا سقط جنین، تعداد زایمان و نوع آن از مادر.
- بررسی سوابق جراحیهایی همچون فیبروم رحم، کیست تخمدان، تصادف و … از مادر.
- بررسی بیماریهای خانوادگی مرتبط با بیماریهای ارثی: همچون دیابت، تالاسمی و سندرم داون در والدین.
- بررسی سوابق استعمال سیگار، مواد مخدر یا مواد روانگردان توسط مادر باردار یا اعضای خانواده.
2.اندازهگیری وزن مادر در دوران بارداری
بهتر است زنان حامله در رژیم غذایی خود بهگونهای رفتار کنند که هفتهای نیمکیلو اضافه وزن داشتهباشند.
3.اندازهگیری قد مادر
زنانی که قدشان کمتر از 140 سانتیمتر است، ممکن است به دلیل کوچک بودن کف لگن، زایمان طبیعی برایشان سخت باشد که این احتمال را پزشک در نظر میگیرد.
4.اندازهگیری فشار خون
در مراقبتهای دوران بارداری، فشار خون مادر مرتب مورد بررسی قرار میگیرد. فشار خون بالا، ممکن است؛ موجب وزن کم نوزاد یا زایمان زودرس شود. از سوی دیگر، فشار خون پایین نیز ممکن است؛ مانع دریافت اکسیژن و مواد مغذی کافی توسط جنین شود که موجب رشد کند، وزن کم نوزاد و زایمان زودرس میشود.
5.معاینه فیزیکی مادر
مادر مورد معاینه فیزیکی توسط پزشک قرار میگیرد، در این معاینه علائم غیرطبیعی همچون کمخونی، زردی، ورم و پهنشدن گردن، ضربان قلب، ریهها و شکم بررسی میشود.
6.آزمایش ادرار
از مادر آزمایش ادرار با هدف بررسی سطح قند، عفونت مثانه، ارزیابی عملکرد کلیه، کمآبی، شناسایی کتونها و باکتریها بهویژه در هفته بیستم گرفته میشود.
7.انجام آزمایش خون
مادر علاوه بر آزمایش ادرار، آزمایش خون هم میدهد. المانهایی که بررسی میشوند، عبارتاند از:
- شمارش کامل سلولهای خونی (CBC)
- گروه خونی (ABO)
- بررسی تالاسمی (DCIP)
- سیستم گروه خونی Rh
- آنتیژن سطحی هپاتیت B (HBsAg)
- هورمون محرک تیروئید (TSH)
- سطح آهن (فریتین)
- بررسی سیستم ایمنی، سرخجه و عفونتهای مقاربتی همچون ایدز و سفلیس
8.سونوگرافی شکمی
برای تأیید بارداری یا دوقلو باردار بودن، بررسی کیسه آب، موقعیت جفت، پزشک دستور سونوگرافی میدهد.
مراقبتهای دوران بارداری در سهماهه اول (1 تا 14 هفتگی)
مراقبتهای پیش از زایمان در سهماهه اول بارداری (1 تا 14 هفتگی) شامل موارد زیر هستند:
ملاقات با پزشک متخصص هر 4 هفته
پزشک با هدف ارزیابی سلامت مادر و جنین هر 4 هفته، زن را ویزیت میکند.
انجام آزمایش ادرار
یکی از آزمایشهایی که در 3 ماهه اول مادر میهد، آزمایش ادرار است. در این آزمایش میزان پروتئین، قند، باکتری یا عفونت در دستگاه ادراری مادر مورد بررسی قرار میگیرد.
آزمایش غیرتهاجمی پیش از زایمان (NIPT) (بین 12 تا 16 هفتگی)
آزمایش غیرتهاجمی NIPT، با هدف برای بررسی DNA جنینی در خون مادر انجام میشود. از این آزمایش برای بررسی سندرم داون یا سایر ناهنجاریهای کروموزومی استفاده میشود.
سونوگرافی شکمی یا واژینال
سونوگرافی از مادر برای تعیین سن بارداری و زمان زایمان، بررسی بارداری طبیعی در رحم، دوقلو باردار بودن و بررسی ناهنجاریهای ساختاری اندامهای جنین، اندازه و ضربان قلب با تجویز پزشک، انجام میشود.
ویتامینهای بارداری
استفاده از ویتامینهای مخصوص بارداری همچون آهن، اسید فولیک، کلسیم و سایر مواد مغذی مرتبط یکی دیگر از نکات مهم مراقبتهای دوران بارداری است که پزشک به آن توجه لازم را دارد.
آزمایشهای غربالگری
برای بررسی خطر ابتلا به بیماریهای ژنتیکی و اختلالات کروموزومی انجام آزمایش غربالگری جنین در هفتههای 11-14 ضروری است.
مراقبتهای دوران سهماهه دوم بارداری (هفتههای ۱۵ تا ۲۸)
پزشک متخص برای بررسی سلامت جنین در دوران بارداری سهماه دوم، اقدامهای زیر را انجام میدهد:
ملاقات با پزشک هر 4 هفته
ملاقات با پزشک هر ۴ هفته، مطابق 3 ماهه اول انجام میشود.
انجام آزمایش خون
انجام آزمایش خون با هدف غربالگری خطر ابتلا به دیابت بارداری یا دیابت در دوران بارداری (تست تحمل گلوکز با ۵۰ گرم گلوکز) انجام میشود.
آزمایش ادرار
سطح پروتئین و قند در ادرار (تست نواری ادرار) مادر بررسی میشود.
سونوگرافی شکمی و واژینال
با تشخیص پزشک سونوگرافی با هدف تعیین جنسیت جنین (دختر یا پسر)، پایش رشد جنین، بررسی ناهنجاریهای ساختاری جنین و اندازهگیری طول دهانه رحم انجام میشود.
بررسی آمنیوسنتز
در صورتیکه جنین در معرض خطر بالای سندرم داون باشد، پزشک دستور آزمایش آمنیوسنتز را با هدف بررسی کروموزومهای غیرطبیعی میدهد.
مصرف ویتامینهای بارداری
مصرف ویتامینها و مکملهای ضروری تا پایان دوران بارداری ادامه دارد.
مراقبتهای دوران سهماهه سوم بارداری (هفتههای ۲۹ تا ۴۰)
پزشک با توجه به اینکه به هفتههای پایان بارداری مادر میرسد، مراقبتها را با دقت و وسواس بیشتر انجام میدهد. مجموعه اقدامهای مراقبتهای دوران بارداری در این هفتههای آخر عبارتاند از:
ملاقاتهای هفتگی یا هر 2 هفته یکبار
پزشک برای مراقبت های دوران بارداری، در این هفتههای آخر، حداقل هر 2 هفته، مادر را ملاقات میکند.
سونوگرافی شکمی
انجام سونوگرافی شکمی در ماههای آخر بارداری، نیز از جمله نکات مهم مراقبتهای دوران بارداری است. در این سونوگرافی وزن مادر و سلامتی جنین مورد بررسی قرار میگیرند.
مشاهده حرکت جنین
یکی دیگر از نکات مهم مراقبتهای دوران بارداری در ماههای آخر، توجه لازم به حرکت جنین در رحم و گوش دادن به ضربان قلبش است.
برنامهریزی روش مناسب زایمان
تعیین روش زایمان نیز یکی دیگر از نکاتی است که پزشک در هفتههای آخر با توجه به وضعیت لگن مادر و بررسی موقعیت جنین در آن، تعیین میکند.
و اما سخن آخر
مراقبتهای دوران بارداری نقش مهمی در حفظ سلامت مادر و جنین ایفا میکند. در این مطلب سعی کردیم به طور کامل به تمامی نکات مهم در این رابطه اشاره کنیم. یکی از مراکز معتبر برای انجام این آزمایشها، آزمایشگاه نیلو است. این آزمایشگاه با ارائه خدمات حرفهای، تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، گزینهای مطمئن برای مادران باردار است که به دنبال بهترین نتایج هستند.
منبع: آزمایشگاه نیلو
این مقاله یک رپورتاژ تبلیغاتی است و مجله پزشکی سیب هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.
