تاریخ ارسال : ۰۸ بهمن ۱۴۰۱
ممکن است است این مسئله برای شما هم پیش آمده باشد که در زمان بروز مشکلاتی برای مغز و اعصابتان از خودتان این سؤال را داشته باشید که به کدام یک مراجعه کنید. جالب است بدانید که برخی از وظایف روانپزشکان و متخصصان مغز و اعصاب با همدیگر یکسان است. به این دلیل که هر دوی آن‌ها در دسته پزشکی بالینی به شمار می‌روند. اما در این میان نیاز و بیماری‌هایی را که در مان می‌کنند با یکدیگر تفاوت دارند.
مقایسه روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب
همانطور که می‌دانید مغز به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و مهمترین ارگان‌های بدن انسان شناخته می‌شود. باید بدانید که این بخش از بدن کمتر شناخته شده است. مغز انسان‌ها به عنوان مرکز کنترل بدن می‌باشد و وظیفه کنترل عملکردهای ارادی و غیر ارادی را بر عهده دارد.
ممکن است این مقایسه چندان کامل نباشد، اما این مقایسه کردن می‌تواند به وجوه تمایز میان این دو تخصص کمک کند. روانپزشکان معمولاً به علایمی توجه می‌کنند که ریشه آن‌ها در مغز باشد و باعث شود عملکردهای ارادی انسان‌ها به صورت نابهنجار بروز کنند. این در حالی است که متخصص اعصاب و روان درمان خود را بر اساس آن دسته از علایم و اختلالات مغزی انجام می‌دهد که به عملکرد غیر ارادی نابهنجار در افراد منجر می‌شوند.
به عنوان مثال بیماران مبتلا به افسردگی دارای علایمی مانند بیش خوابی، کم خوابی، انزوای اجتماعی هستند؛ آن ها از فعالیت‌هایی که قبلاً برایشان خوشایند بوده است دوری می‌کنند. این حالت بیانگر این است که بیمار بر روی جسم خودش کنترل دارد اما این تصمیم را دارد که در فعالیت‌های سالم شرکت نکند. در عوض بیمارانی که دچار سکته مغزی می‌شوند علایم غیر ارادای را تجربه می‌کنند. این علایم شامل تار شدن بینایی، حرکات غیرارادی، ناتوانی در برقراری ارتباط گفتاری و رفتاری، سردرد و فلج شدن می‌شود. یعنی بیمار در این حالت کنترل رفتار خود را ندارد و این عوامل به شکل غیر ارادی بروز می‌کنند.
وظایف روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب
روانپزشکان و متخصصان مغز و اعصاب زمانی که قصد دارند بیمار را ویزیت کنند درباره وضعیت پژشکی توضیحات لازم را می‌دهند. آن‌ها خود را موظف می‌دانند که سابقه پزشکی فرد بیمار را مورد بررسی قرار دهند. در صورتی که نیاز باشد آزمایشاتی را بر روی بیماران انجام می‌دهند تا از صحت تشخیص!های قبلی اطمینان حاصل کنند. از جمله وظایف مشترکی که یک پزشک متخصص مغز و اعصاب و یک روانپزشک دارند، تجویز و بروزرسانی نسخه دارویی بیماران است. روانپزشکان خود را موظف می‌دانند که مدت زمان بیشتری را صرف مشاوره دادن به بیمار کنند. به این دلیل که با افرادی سر و کار دارند که از مشکل سلامت روان رنج می‌برند. بنابراین برای کنترل مشکلات فردی یا تغییر رفتاری احتیاج به کمک دارند. متخصص مغز و اعصاب همواره با بیمارانی سر و کار دارد که مشکلات آن‌ها در زمینه سیستم عصبی می‌باشد تمرکز اصلی آن‌ها معمولاً بر روی درمان فیزیکی بیماران است.
روانپزشک کیست؟
روانپزشکان به طور کلی با بیمارانی سروکار دارند که از لحاظ سلامت روان دچار مشکل شده‌اند. روانپزشکان باید دارای مدرک پزشکی و پروانه کار باشند. با توجه به اینکه لازم است روانپزشکان زمان زیادی را صرف تعامل با بیماران کنند، بنابراین شنونده‌های خوبی نیز هستند. آن!ها این قابلیت را دارند که با بیماران به شکل مستقیم ارتباط برقرار کنند. روانپزشکان به همه جزئیات توجه دارند و هرگونه تغییری را که در رفتار و وضعیت بیمار مشاهده می‌کنند یادداشت می‌نمایند. محل کار روانپزشک در بیمارستان، مراکز روان درمانی و مطب خصوصی است. معمولاً افراد برای رفع مشکلات روانی خود به این مراکز مراجعه می‌کنند.
وظایف روانپزشک در هنگام مراجعه بیمار به شرح ذیل است:
- تشخیص بیماری
- تعیین بهترین روش درمان برای بیمار
- تجویز دارو
- تجویز آزمایش برای تأیید یا روشن شدن تشخیص
- مشاهده‌ی بیمار
- به روز رسانی پرونده‌ی بیمار
متخصص مغز و اعصاب چه وظایفی دارد؟
متخصص مغز و اعصاب به عنوان یک پزشک بالینی شناخته می‌شود که دارای مجوز کار و مدرک پزشکی است. این افراد دوره کارآموزی و رزیدنسی را به شکل کامل گذرانده‌اند و تخصص خود را در عصب‌شناسی دریافت کرده‌اند. متخصصان مغز و اعصاب بعد از دریافت مجوز طبابت خود می‌توانند در بیمارستان‌های اعصاب و روان و همچنین مطب‌ها به فعالیت بپردازند. بیمارانی که به دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند، معمولاً در زمینه سیستم عصبی بیمار هستند و دچار مشکل شده‌اند. متخصصان مغز و اعصاب به درمان بیماری‌هایی مانند آسیب نخاعی و فلج چند گانه یا ام اس می‌پردازند. پزشک متخصص مغز و اعصاب از مهارت بالایی برخوردار است و از مهارت تشخیص بالا و قدرت ارتباط‌گیری بالا با بیمار برخوردار است. این پزشکان در هنگام مراجعه بیمار وظیفه دارند که مراحل زیر را انجام دهند:
- بررسی سابقه پزشکی بیمار
- تشخیص بیماری بالقوه
- تجویز آزمایش
- توضیح بیماری به بیمار
- انتخاب روش درمان
- نوشتن نسخه
تفاوت کار روانپزشکان با متخصص مغز و اعصاب
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب ممکن است بیماری‌های تقریباً یکسانی را درمان کنند، اما از لحاظ ساختاری با همدیگر تفاوت‌هایی دارند. متخصص مغز و اعصاب بر روی بیماری‌های فیزیولوژی تخصص دارد، در حالی که یک روانپزشک در زمینه درمان بیماری‌هایی با اختلالات روانی فعالیت می‌کند. متخصصان مغز و اعصاب بر اساس تحصیلات و تجربه‌ای که دارند به درمان اختلالات فیزیکی در مغز و عملکردهای غیر ارادی بدن که با سیستم عصبی مرتبط است می‌پردازند.
در برخی موارد در بیماران علایمی وجود دارد که امکان درمان آن توسط متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک امکان پذیر است. مشاهده می‌کنیم که دربعضی بیماران در شرایطی قرار دارند که هر دو متخصص به شکل یک تیم با همدیگر همکاری می‌کنند. این علایم شامل موارد زیر است:
- مشکلات خواب
- توهمات
- مشکلات حافظه
- خستگی
- گیجی
معمولاً متخصصان مغز و اعصاب می‌توانند بیمارانی را که دارای هر نوع علایم در سیستم عصبی خود هستند درمان کنند. با توجه به اینکه سیستم عصبی در همه قسمت‌های بدن انسان‌ها وجود دارد متخصصان مغز و اعصاب می‌توانند به بیمارانی که در هر بخش از بدن خود احساس ناراحتی دارند کمک کنند. اما تمرکز آن‌ها به شکل معمول بر روی ستون فقرات و مغز بیماران می‌باشد.
موارد زیر به عنوان مشکلاتی هستند که افراد می‌توانند برای درمان آن‌ها به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند.
- سرگیجه
- درد
- سردرد و میگرن
- بی‌حسی و گزگز
- لرزش و ضعف عضلانی
- مشکلات بینایی
- آسیب مغزی
- تشنج
- صرع
- سکته مغزی
همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم روانپزشکان به شکل معمول تمرکز خود را بر درمان بیماری‌هایی می‌گذارند که بر احساس و نحوه تفکر آن‌ها تأثیر می‌گذارد. روانپزشکان به افراد کمک می‌کنند تا بتوانند در کنار عملکردهای فیزیکی فرآیندهای ذهنی خود را نیز بهبود ببخشند. در ادامه قصد داریم به مواردی اشاره کنیم که برای درمان آن‌ها باید به روانپزشک مراجعه کنیم:
- اعتیاد
- اختلالات تغذیه و اشتها
- افسردگی
- اضطراب
- نوسانات خلقی
- آسیب روحی ناشی از جدایی
- روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- اختلالات رشدی
- ضربه عاطفی
توجه داشته باشید که روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب هر دو وظیفه دارند که در ابتدای امر به بیماران مشاوره دهند و پس از اینکه بیماری را تشخیص دادند نسبت به درمان بیمار اقدام کنند. هر کدام از این متخصصان وظایف و مسئولیت‌های خاصی را در برابر بیماران که باید برای درمان بهتر به آن بپردازند.
این مقاله یک رپورتاژ تبلیغاتی است و مجله پزشکی سیب هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.
