از بیماری سرما خوردگی تا ویروس کرونا

در این مقاله به چالش های بین سرما خوردگی و ویروس کرونا اشاره خواهیم داشت، کرونا دراصل نام خانواده‌ای ازویروس‌ هاست، به طوری که از بیماری سرما خوردگی عادی تا بیماری  SARS ( سندرم تنفسی حاد ) را در بر می‌گیرد و ساختارکرونا ویروس‌ها دارای یک ژنوم RNA معمولی است. کرونا ویروس‌ ها ابتدا در سال ۱۹۶۵ کشف شدند.

این ویروس بخاطر ساختارهای پروتینی تاج مانند بر روی پوشش لیپیدیشان به این نام شناخته شده‌اند.

در خانواده کرونا ویروس ها، دو مورد ازخطرناک‌ ترین موارد، یکی در سال 2003 منجر به بیماری SARS و دیگری در سال  2015 منجربه  MERS شدند. اولین افرادی که به بیماری‌های نام برده مبتلا شده‌اند، آنها را از حیوانات دریافت کرده‌اند. وقتی ویروس در بدن یک حیوان وارد می شود، یک سری جهش ژنتیکی انجام داده و در ادامه قادر به بیمار کردن انسان می‌شود. دراوایل ژانویه سال 2020، سازمان بهداشت جهانی نوع جدیدی با عنوان کرونا ویروس 2019 ( 2019 nCoV ) یا Covid-19  شناسایی کردند. که این کرونا ویروس حیوانی جدید به اندازه‌ای جهش پیدا کرده‌اند که از انسان به انسان نیز منتقل می‌شوند.

ترس همیشه ناشی از نا آگاهی است.

مقایسه میزان مرگ و میر Covid-19 با SARS, MERS و ابولا

غالباً یک ویروس کرونا ابتدا باعث علائم عفونت تنفسی فوقانی می شود. دوره نهفتگی ویروس کرونا می تواند از یک تا 14 روز طول بکشد و ویروس در طی این دوره می تواند عفونی شود.

بیشتر اعضاء خانواده کرونا ویروس، علائمی همچون آنفولانزای خفیف را سبب می‌شود، ویروس کرونا جدید علائمی همانند SARS و MERS در بیمار ایجاد می‌کند و به بروز عفونت در هر دو مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی و پدید آمدن بیماری‌های شدید تنفسی و مشکلات حاد دیگر می شود.

شمار روزانه رو به فزونی مبتلایان به ویروس جدید کرونا این برداشت را به وجود آورده که ویروس کرونا بسیار خطرناک است ولی در قیاس با سایر بیماری‌ها این ویروس نسبتا بی‌خطر است، چرا که بیماری آنفلوانزا هر سال سه تا پنج میلیون نفر را مبتلا می‌کند و به گفته سازمان بهداشت جهانی ( WHO )، سالانه بین ۲۹۰ تا  ۶۵۰هزار نفر را نیز می‌کشد. برند زالتس‌برگر، رئيس انجمن بیماری‌های عفونی آلمان، با اشاره به همین مسئله می‌گوید، از آن‌جا که آنفلوانزا برای ما آشناست سر و صدای کم‌تری به پا می‌کند.

زالتس‌برگر ادامه می‌دهد : « اغلب انسان‌ها مبتلا به آنفلوانزا می‌شوند و می‌دانند که بعد از ۱۴ روز خوب می‌شوند. آن‌ها فکر نمی‌کنند چون به این بیماری مبتلا شده‌اند می‌میرند. »

بر اساس ارزیابی‌ها، شدت بیماریزایی ویروس کرونای جدید در مقایسه با SARS ( مرگ و میر10درصد ) و MERS ( مرگ و میر35 درصد )  کمتر و حدود 2.8 درصد می باشد، به عبارتی 2.8 درصد افرادی که دچار این بیماری می‌شدند، جانشان را از دست می‌دهند و اغلب قربانیان بالای 40 سال سن داشته و در پرونده پزشکی آ‌ن‌ها سابقه بیماری‌های حاد عفونی، قلبی – عروقی و ریوی  دیده می‌شود. این سابقه به طور واضح از ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن این دسته افراد خبر می‌دهد.

ولی کرونای جدید نسبت به دو مورد قبلی قدرت سرایت بیشتری دارند.

برای ابولا که گفته می‌شود دارای مکانیزم مشابهی با نسل جدید ویروس کرونا است، نرخ مرگ و میر 10 درصد اعلام شد. همچنین میزان بیماری‌زایی و کشنده بودن کرونای نسل جدید را در مقایسه با آنفولانزای H1N1 کمتر می‌دانند.

در مقایسه با علائمی که ابتلا به سارس و ابولا در بدن بیمار به وجود می‌آورد، این موارد خفیف به نظر می‌رسند. افراد مبتلا به این دو بیماری با عفونت ریه مواجه شده و دردهای شدید ماهیچه‌ای امانشان را می‌برد. اختلال شدید در تنفس، اسهال و استفراغ و در مواردی خونریزی داخلی، جان افراد گرفتار به سارس و ابولا را می‌گرفت. اما در مبتلایان به ویروس کرونای جدید چنین اتفاقاتی رخ نمی‌دهد.

تا امروز، هیچ کودکی (تا 8 سال) به این بیمار مبتلا نشده است، به علت سیستم ایمنی بالای کودکان وکم سن و سال‌ترین فرد گرفتار ویروس کرونا 14 سال سن دارد. پس نکته ای که اینجا وجود دارد این است که نباید از ویروس کرونا ترسید. چرا که ترس باعث کاهش سیستم ایمنی می شود و کار برای ویروس آسانتر می شود.

تشخیص Covid-19 از سرماخوردگی و آنفولانزا

آنفولانزا، سرما خوردگی و ویروس کرونا به دلیل شباهت‌ زیاد راه تشخیص کرونا ویروس جدید را سخت و سرعت شیوع آن را افزایش داده است.
از علایم اصلی این بیماری، تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی است و بیمار ممکن است در ابتدا سرفه های چند روزه بدون دلیل نیز داشته باشد. سپس سایر علائم بروز کرده و دستگاه تنفسی دچار عفونت خواهد شد. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی و نارسایی کلیه نیزدیده شده است. اگر یک عفونت کرونا ویروس به دستگاه تنفسی تحتانی ( نای و ریه ) سرایت کند، می تواند به خصوص در افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری قلبی – عروقی یا افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، باعث مشکلات حاد تنفسی و ذات الریه شود.

در صورت ابتلا به ویروس کرونا، افراد در ابتدا سرفه‌ های خشک خواهند داشت و سپس دستگاه تنفسی شان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در صورت مشاهده علائمی مانند تب، سرفه های خشک و تنگی نفس حتما باید به بیمارستان مراجعه کنید و آزمایشاتی، از جمله نمونه برداری از مخاط بینی و گلو و خون را انجام دهید. ولی اگر فقط سرفه می کنید، آبریزش بینی داشته و مدام عطسه می‌کنید نیاز به مراجعه به پزشک نیست چرا که به احتمال بسیار زیاد سرماخورده اید و اصلا جای نگرانی نیست. در آنفولانزا هم به یکباره تمام علائم مانند بدن‌درد، گلودرد و تب بالا ظاهر می‌شوند و مانند کرونا مرحله به مرحله نیست.

درمان ویروس کرونا

همانطور که برای سرماخوردگی نمی‌توان واکسن و راه حل مشخصی معرفی کرد، متاسفانه هنوز هیچ راه درمان قطعی و واکسنی برای درمان Covid-19 وجود ندارد و باید سیستم ایمنی بدن خود را بالا ببریم.
درست همانند زمانی که دچار سرماخوردگی می‌شوید، باید به طور مطلق استراحت کرده و آب فراوان و مایعات زیاد مصرف کنید.
بخور نیز می تواند به رفع خشکی گلو و بهبود گلو درد کمک کند.

پیشگیری از کرونا ویروس Covid-19

دست‌ هایتان را مکرر با آب و صابون به مدت 20 ثانیه بشویید. همیشه قبل از غذا دست‌هایتان را بشویید. در زمان شستن دست‌ها باید قسمت‌هایی از مچ را نیز شسته و نباید به شستن کف دست اکتفا کرد. اگر آب و صابون ندارید، از ضد عفونی‌کننده‌های حاوی الکل استفاده کنید. از لمس چشم و صورت خود به ویژه با دست‌های استریل نشده بپرهیزید. از تماس محافظت نشده با حیوانات وحشی و اهلی و تماس با افرادی که علایمی شبیه آنفولانزا دارند، خودداری کنید. از تماس نزدیک با افراد مریض خودداری کنید. حفظ فاصله یک تا دو متری و پوشاندن دهان و بینی‌تان با ماسک معمولی هنگام عطسه یا سرفه دیگران برای اجتناب ازبرخورد با دراپلت آنها ضروری است. در تجمعات انبوه مانند مترو و اتوبوس حتما از ماسک استفاده کنید و ازروبوسی و دست دادن با دیگران بپرهیزید. هنگام سرفه یا عطسه، دستمال جلوی دهان گرفته و سپس آن را درون سطل زباله بیندازید. اشیا و سطوحی که اغلب لمس می‌کنید را ضدعفونی کنید. در مکان‌های شلوغ و حمل و نقل عمومی از لمس وسایل و سطوح عمومی بپرهیزید. ویروس بقایش در سطوح از آنفولانزا بیشتر است، 24-48 ساعت در سطوح سرد و سایه باقی می ماند. انتقال از سطوح از انتقال تنفسی بیشتر است. سعی کنید دستکش یکبار مصرف همراه داشته باشید. ظروف و وسایل شخصیتان را تمیز و استریل و از دیگران جدا کنید.

 ویروس کرونا به علت داشتن پوشش لیپوپروتئینی نسبت به حرارت حساس است و پختن کامل غذا هایی مانند تخم مرغ و انواع گوشت و جوشاندن شیر خام ویروس را از بین می برد. از قراردادن محصولات خام دامی در یخچال در تماس با سایر موادغذایی دیگر پرهیز کنید.

هنگام بیماری در خانه بمانید. از روابط جنسی پرخطر و محافظت نشده پرهیز کنید.

و در نهایت، سازمان بهداشت جهانی روشنگری را در شرایط گسترش آلودگی به ویروس کرونا لازم دیده است :
ـ اگرچه تماس با حیوانات خانگی معمولا خطرناک نیست، اما بهتر است دست‌ها را در این شرایط شست، چون نه تنها جلوی ابتلا به ویروس کرونا را می‌گیرد، بلکه از آلودگی‌ به باکتری‌هایی مانند “سالمونلا” جلوگیری می‌کند.
ـ آنتی‌بیوتیک هم مناسب مقابله با ویروس کرونا نیست. چون ویروس جدید کرونا همان‌ طور که از اسمش پیداست یک ویروس است و آنتی‌بیوتیک علیه بیماری‌های باکتریایی کاربرد داد. آنتی‌بیوتیک تنها در موردی توصیه می‌شود که بیمار علاوه بر ابتلا به ویروس کرونا گرفتار عفونت باکتریایی هم شده باشد.

پرستو چمن رخ

فوق تخصص میکروب شناسی از دانشگاه مریلند آمریکا

عضو انجمن میکروبیولوژی آمریکا