تاریخ ارسال : ۱۴ اسفند ۱۴۰۰
افسردگی یک بیماری شایع روانی در سراسر دنیاست که روز‌به‌روز به موارد آن افزوده میشود. اغلب انسان‌ها در طول زندگی خود دوره‌هایی از افسردگی را تجربه می‌کنند. در این مطلب از مجله روانشناسی سایت سیب می‌بینیم که چه زمانی یک فرد افسرده در نظر گرفته میشود و باید برای درمان آن اقدام کند.
فهرست مطالب
افسردگی چیست؟
بسیاری از مردم تعریف واقعی افسردگی را نمی‌دانند و به عنوان یک واژۀ رایج افسردگی را معادل غمگین بودن می‌دانند. مثلاً در عصر روز سیزده‌بدر و پایان تعطیلات می‌گویند افسرده هستم. به همین دلیل واژۀ افسردگی، چه در زبان فارسی و چه در زبان انگلیسی برای توصیف غمگین‌بودن و شادنبودن بسیار به کار برده میشود. درحالی‌که تعریف افسردگی از دیدگاه روانشناسان بسیار متفاوت است.
ازآنجایی‌که بیماری افسردگی بسیار شایع است و در آمریکا حدود ۲۵ میلیون نفر مبتلابه افسردگی هستند و در موارد حاد، افسردگی می‌تواند حتی باعث خودکشی افراد شود. شناخت معیارهای روانشناسی افسردگی به‌عنوان یک بیماری می‌تواند کمک شایانی به تشخیص این بیماری و جلوگیری از عوارض بعدی ازجمله خودکشی کند.
تعریف افسردگی از دیدگاه روانشناسان
در روانشناسی افسردگی بیماری است که هم جسم و هم روان فرد را درگیر می‌کند. علائم جسمی بر اشتها، خواب، وزن، میزان انرژی و میل جنسی فرد تأثیر می‌گذارد.
علائم روانی بسیار متنوع است و طیف گسترده‌ای از مشکلات فکری و روانی را دربر می‌گیرد. برای تشخیص افسردگی بالینی می‌توان از معیارهای 9گانۀ که انجمن روان‌پزشکی آمریکا تعریف کرده است استفاده کرد. اگر فردی 5 معیار از 9 معیار تشخیصی را تقریباً هر روز و برای حداقل یک ماه داشته باشد و تجربه کند، به اختلال افسردگی اساسی (Major Depression Disorder) یا به زبان ساده به بیماری افسردگی واقعی مبتلاست. این معیارها که در واقع نشانه های افسردگی نیز هستند به شرح زیر است :
- احساس غم عمیق، احساس خالی‌بودن، خلق تحریک‌پذیر، گریه‌کردن بدون دلیل خاصی و علائم مشابه که نشانگر خلق افسرده و اصلی‌ترین علایم افسردگی هستند؛
- کاهش علاقه به انجام‌دادن اکثر فعالیت‌های روزانه و لذت‌نبردن از تفریحات. مثلاً فرد هیچ تمایلی به رفتن به مهمانی، پارک، سینما و غیره از خود نشان نمی‌دهد. فرد همچنین تمایل به رابطۀ جنسی را از دست می‌دهد؛
- کاهش وزن مشخص (در حدود ۵ درصد وزن قبلی یا بیشتر) و کاهش اشتها؛
- تغییر در عادات خواب شامل بی‌خوابی (Insomnia) و پرخوابی؛
- تغییر در میزان فعالیت فیزیکی به‌صورت کم‌تحرکی یا پرتحرکی؛
- احساس خستگی زیاد و کمبود انرژی نیز از علائم مهم افسردگی است؛
- احساس پوچی، بیهودگی، سرزنش‌کردن خود و احساس گناهکار بودن بی‌دلیل؛
- از دست دادن قدرت تمرکز و تفکر درمورد موضوعات مختلف؛
- فکرکردن به موضوع مرگ، خودکشی یا داشتن برنامه‌ای برای خودکشی.
البته کسانی که ۴ معیار از ۹ مورد معیارهای فوق را هم داشته باشند باید به فکر مشاوره و درمان باشند.
انواع افسردگی چیست؟
انواع حالت افسردگی باتوجه‌به علائم و خصوصیات آن به شرح زیر است:
- افسردگی شدید یا افسردگی اساسی: افراد مبتلابه این اختلال در بیشتر روزهای هفته دچار علایم افسردگی هستند و از معیارهای 9گانۀ بالا حداقل 5 مورد را به مدت 2 هفته یا بیشتر دارند. این اختلال در افراد مختلف ممکن است با علائم متفاوتی خود را نشان دهد.
- اختلال افسردگی مداوم: اگر افسردگی بیشتر از 2 سال طول بکشد به آن مداوم گفته میشود.
- اختلال دوقطبی: از میان انواع حالت افسردگی افراد مبتلابه اختلال دوقطبی دوره‌های افسردگی (خلق پایین) و دوره‌هایی شیدایی (خلق بالا) دارند. داروها و روش‌های درمانی در این اختلال متفاوت است. در میان انواع افسردگی در مردان به این مورد باید توجه ویژه‌ای کرد؛ چراکه افراد مبتلا در دوره‌های شیدایی ممکن است دست به کارهای خطرناک بزنند.
- اختلال عاطفی فصلی: این اختلالِ دوره‌ای از افسردگی شدید است که اغلب در زمستان که روزها کوتاه‌تر هستند و نور خورشید کمتری وجود دارد ایجاد میشود.
- افسردگی روانی: افراد مبتلابه این اختلال دارای علایم افسردگی همراه با علائم روان‌پریشی هستند.
- افسردگی پس از زایمان: این اختلال پس از زایمان رخ می‌دهد و می‌تواند هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد.
- اختلال نارسایی پیش از قاعدگی: در افراد مبتلابه این اختلال، در ابتدای دورۀ قاعدگی، افسردگی و سایر علائم ایجاد میشود. این مورد از شایع‌ترین موارد انواع افسردگی در زنان به شمار می‌رود.
- افسردگی غیرمعمول (آتیپیک): در این نوع علائم افراد متفاوت‌تر از علایم افسردگی رخ می‌دهد و معمولاً دیرتر تشخیص داده میشود.
- افسردگی مقاوم به درمان: افسردگی مقاوم به درمان افسردگی است که با وجود بکارگیری داروها و روش‌های درمانی مختلف فرد درمان نشود.
چرا باید افسردگی را جدی گرفت؟
افسردگی اساسی یک بیماری واقعاً ناتوان‌کننده است. فرد مبتلا ازنظر ذهنی فلج میشود. تصور واقعی از خود را از دست می‌دهد. هم از نظر جسمی و هم از لحاظ روانی از انجام فعالیت‌های روزمره و شغلی باز می‌ماند.
فرد افسرده همچنین اعتماد‌به‌نفس خود را از دست می‌دهد و اراده‌اش در انجام اهداف کوتاه‌مدت و درازمدت به شدت تحلیل می‌رود. به همین دلیل فرد قدرت تصمیم‌گیری را هم از دست می‌دهد. به دلیل نداشتن علاقه به تفریحات از خانه بیرون نمی‌رود و این موضوع منجر به افزایش علائم بالینی و انزوای بیشتر فرد میشود.
کم‌کم در اثر احساس غم شدید، پوچی، بی‌ارزشی و گناهکاربودن افکار خودکشی به ذهن فرد می‌آید. آمار در این زمینه تکان‌دهنده است.
بیش از پنجاه درصد افرادی که در آمریکا به‌علت خودکشی جان خود را از دست می‌دهند دچار افسردگی اساسی هستند. پس افسردگی اساسی می‌تواند منجر به از دست دادن شغل، روابط زناشویی و روابط اجتماعی شود و فرد را به یک معلول ذهنی تبدیل کند و دست آخر هم به خودکشی منجر شود.
درمان افسردگی چیست؟
شناسایی فرد مبتلابه افسردگی توسط اطرافیان و شروع سریع درمان‌های دارویی و درمان‌های حمایتی بسیار مهم است. معمولاً فرد مبتلا خودش نمی‌تواند بیماری را تشخیص دهد و این اطرافیان هستند که این مشکل را تشخیص می‌دهند؛ چون فرد مبتلا قدرت قضاوت منطقی و صحیحی ندارد.
پس این وظیفۀ اطرافیان است که ابتدا به این بیماری فکر کنند. درمان‌های دارویی بسیار مهم هستند و در اکثر موارد باید درمان‌های دارویی از همان ابتدا آغاز شوند ولی نقش رفتاردرمانی و خانواده‌درمانی، که مجموعاً درمان‌های حمایتی هستند، بسیار حائز اهمیت است. در مقالۀ بعدی روانشناسی، درمورد عوامل مؤثر بر شروع یا پیشرفت بیماری افسردگی صحبت خواهیم کرد.
چنانچه سؤالی دربارۀ این موضوع دارید اینجا بپرسید تا پزشکان مجلۀ سیب به شما پاسخ دهند.
پرسش‌وپاسخ
- تعریف افسردگی از دیدگاه روانشناسان چیست؟ از دیدگاه روانشناسی هنگامی برای یک فرد افسردگی را تشخیص می‌دهند که از میان معیارهای 9گانۀ تشخیصی افسردگی حداقل 5 مورد را به مدت دو هفته یا بیشتر داشته باشد.
- انواع افسردگی چیست؟ افسردگی اساسی، افسردگی مداوم، اختلال دوقطبی، افسردگی پس از زایمان، افسردگی ناشی از نارسایی پیش از قاعدگی، اختلال عاطفی فصلی، افسردگی روانی، افسردگی غیرمعمول و افسردگی مقاوم به درمان انواع اصلی افسردگی هستند.
- درمان افسردگی چیست؟ درمان افسردگی شامل استفاده از داروها و روان‌درمانی است. داروهای مختلفی برای افسردگی وجود دارد که باتوجه‌به وضعیت فرد تجویز می‌شوند. روان‌درمانی و رفتاردرمانی نیز معمولاً به کمک روان‌درمانگر و اعضای خانواده انجام می‌شوند و شامل تغییر طرز تفکر و اصلاح رفتارهایی است که موجب بروز افسردگی می‌شوند.
منابع
