تاریخ ارسال : ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۰
براساس آمار موسسه سرطان آمریکا، هرساله هزاران مرد میانسال و یا مسن‌تر در این کشور به سرطان پروستات (Prostate Cancer) مبتلا می‌شوند و حدود 60 درصد از مردان بالای 65 سال که مبتلا به سرطان هستند از این بیماری رنج می‌برند. این مسئله بیانگر جدی بودن خطر سرطان پروستات در مردان بوده و داشتن اطلاعات لازم در مورد این بیماری را به امری ضروری برای آن‌ها تبدیل می‌کند. با این حال، اگر نمی‌دانید که سرطان پروستات چیست و علائم سرطان پروستات را چگونه تشخیص دهید اصلا جای نگرانی نیست چرا که در ادامه این مطلب از مجله سلامت سیب قصد داریم به همه آن چیزی که لازم است درباره سرطان پروستات بدانید اشاره کنیم؛ با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
سرطان پروستات چیست؟
پروستات غده کوچکی است که در بخش پایینی شکم مردان، به طور دقیق زیر مثانه و اطراف مجرای ادرار، قرار دارد. پروستات توسط هورمون تستوسترون تنظیم شده و در تولید مایع منی یا همان اسپرم ایفای نقش می‌کند. زمانی که سلول‌های غیر طبیعی بدخیم یا همان تومورها در پروستات تشکیل شوند، تشخیص داده می‌شود که فرد به بیماری سرطان پروستات (به انگلیسی Prostate Cancer) مبتلا شده است.
براساس آمار موسسه مراقبت اورولوژی ایالات متحده، سرطان پروستات دومین سرطان مرگ بار در بین مرگ‌های ناشی از سرطان در آمریکا است.
انواع سرطان پروستات
اما انواع سرطان پروستات چیست و پزشکان این بیماری را چگونه دسته بندی می‌کنند؟ بیشتر سرطان‌های پروستات نوعی از سرطان به نام آدنوکارسینوم (adenocarcinoma) هستند که در بافت غده‌ها مثل غده پروستات رشد می‌کنند. سرطان پروستات همچنین براساس سرعت گسترش و رشد آن به دو نوع تقسیم می‌شود:
- سرطان پروستات تهاجمی
- سرطان پروستات غیر تهاجمی
در سرطان پروستات غیر تهاجمی، تومور یا اصلا رشد نمی‌کند و یا رشد آن بسیار محدود است. در طرف مقابل، در سرطان تهاجمی تومور می‌تواند به سرعت رشد کرده و همچنین ممکن است که به سایر قسمت‌های بدن مثل استخوان گسترش پیدا کند.
بیشتر بخوانید: قرص ال کارنیتین چیست
فاکتورهای خطر و دلایل سرطان پروستات چیست؟
مثل سایر سرطان‌ها، علل سرطان پروستات نیز چندان شناخته شده نبوده و این بیماری می‌تواند در اثر مواردی مثل سابقه خانوادگی یا قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی رخ دهد.
دلیل سرطان پروستات هرچه که باشد سبب جهش تومورها و رشد سلول‌های کنترل نشده در پروستات خواهد شد.
چه کسانی بیشتر در خطر سرطان پروستات قرار دارند؟
با اینکه سرطان پروستات می‌تواند هر مردی را مبتلا کند اما برخی فاکتورها می‌توانند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی
- قوم یا نژادی خاص؛ به عنوان مثال خطر ابتلا به بیماری سرطان پروستات در مردان آفریقایی آمریکایی بیشتر است.
- چاقی
- تغییرات ژنتیکی
سن سرطان پروستات
همانطور که اشاره شد، سن بزرگترین عامل سرطان پروستات است. این بیماری بیشتر در مردان بالای 65 سال شایع بوده و از هر 14 مرد بین 60 تا 69 سال، یک نفر را مبتلا می‌کند.
علائم سرطان پروستات
با اینکه معمولا نوع غیر تهاجمی سرطان پروستات علائمی را به همراه ندارد اما خوشبختانه تقریبا مشخص است که در نوع تهاجمی، علائم سرطان پروستات چیست و در صورت مشاهده چه مواردی باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم به شرح زیر هستند:
مشکل در ادرار کردن
مشکل در ادرار کردن یکی از شایع‌ترین علائم سرطان پروستات است زیرا همانطور که به آن اشاره کردیم، پروستات زیر مثانه و اطراف مجرای ادرار قرار دارد. در واقع، اگر توموری در پروستات رشد کند، می‌تواند به مثانه یا مجرای ادرار فشار وارد کرده و در ادرار کردن مشکل به وجود آورد. مشکلات ادراری که باید به آن‌ها توجه کنید عبارتند از:
- احساس دائم به دفع ادرار
- کم شدن شدت جریان ادرار
- خون ریزی هنگام ادرار (هماچوری)
مشکلات جنسی
اختلال در نعوظ می‌تواند یکی از علائم جدی سرطان پروستات باشد. این شرایط که در دسته ناتوانی‌های جنسی قرار می‌گیرد به این معناست که فرد در صورت تحریک جنسی قادر به نعوظ نخواهد بود. وجود خون در اسپرم بعد از انزال نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان پروستات باشد.
درد و بی حسی
سرطان مستاستیک نوعی سرطان است که از محل شروع به سایر اعضای بدن گسترش پیدا می‌کند. هنگامی که این شرایط برای سرطان پروستات اتفاق می‌افتد معمولا تومور به استخوان می‌رسد که این مسئله درد را در نواحی زیر در پی خواهد داشت:
- لگن
- پشت
- سینه
اگر سرطان به نخاع گسترش پیدا کند ممکن است فرد دیگر قادر به حس کردن پاها و مثانه خود نباشد.
بیشتر بخوانید: برای کاهش اسید معده چه بخوریم
علائم اولیه سرطان پروستات
علاوه بر علائم سرطان پروستات که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، برخی دیگر از علائم مرتبط با مجرای ادرار ممکن است کمی زودتر خود را نشان دهند. بنابراین، بهتر است که در صورت مشاهده هرگونه پدیده غیر نرمال هنگام ادرار کردن (درد، سوزش، گرفتگی، نا خالصی ادرار، عفونت و …) به پزشک مراجعه نمایید.
البته، همیشه علائم ادراری نشانه سرطان پروستات نبوده در بسیاری از موارد به بیماری‌هایی مثل هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات و پروستاتیت مربوط می‌شوند. با این حال، در هر صورت مراجعه به پزشک در صورت بروز آن‌ها ضروری خواهد بود.
بهترین راه برای پیشگیری از سرطان پروستات
حالا که به خوبی با سرطان پروستات، انواع و علائم این بیماری آشنا شدید در این بخش به بهترین راه‌های پیشگیری از سرطان پروستات اشاره خواهیم کرد. اگر در گروه‌های خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید باید خیلی بیشتر از سایر افراد به این راهکارها اهمیت دهید زیرا همانطور که اشاره کردیم، نرخ مرگ ناشی از سرطان پروستات به میزان چشم گیری بالا است.
رژیم غذایی
یکی از موثرترین راهکارهای پیشگیری از سرطان پروستات این است که به رژیم غذایی خود اهمیت داده و سعی کنید غذاهایی که برای پیشگیری از این بیماری مهم هستند را در برنامه روزانه خود قرار داده و از غذاهایی که خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهند بپرهیزید. از جمله غذاهای مفید برای سرطان پروستات عبارتند از:
- گوجه فرنگی
- بروکلی، جوانه‌های بروکسل و کلم بروکلی
- ماهی
- سویا
برای جلوگیری از سرطان پروستات بهتر است مصرف مواد غذایی زیر را محدود یا قطع کنید:
- شیر و فراورده‌های لبنی
- چربی های اشباع شده
- گوشت قرمز
- گوشت بریانی
ورزش
ورزش کردن به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات و مرگ در اثر این بیماری کمک خواهد کرد. از طرف دیگر، ورزش کردن برای کاهش وزن و جلوگیری از چاقی نیز مفید است که این مسئله نیز تاثیری غیر مستقیم در جلوگیری از سرطان پروستات خواهد داشت.
انزال زیاد و سرطان پروستات
یک باور اشتباه وجود دارد که براساس آن افراد با انزال بیشتر، بیشتر در ریسک ابتلا به بیماری سرطان قرار دارند. با این حال، مطالعات انجام شده خلاف این مسئله را ثابت می‌کنند. به عنوان مثال، در یک مطالعه مشاهده شد مردانی که بیشتر از 21 بار انزال ماهانه را در طول زندگی خود گزارش کرده‌اند 31 درصد شانس کم‌تری برای ابتلا به سرطان پروستات نسبت به کسانی که در ماه 4 الی 7 بار انزال داشته‌اند دارند.
راه تشخیص سرطان پروستات چیست؟
پزشک در مرحله اول تشخیص سرطان پروستات به سراغ آزمایش فیزیکی و بررسی سوابق خانوادگی شما می‌رود. اما علاوه بر این، معمولا انجام یک یا چند مورد از تست‌های زیر نیز برای اینکه متوجه شوید سرطان دارید یا خیر در برنامه پزشکان قرار دارد:
تست مقعدی DRE: در این تست پزشک بعد از پوشیدن دستکش و آغشته کردن دست خود به مایع روان کننده، آن را وارد مقعد کرده و بررسی خواهد کرد که آیا توده غیر طبیعی مثل تومورها بر روی پروستات وجود دارد یا خیر.
تست PSA: تست PSA یک آزمایش خون است که در آن میزان نوعی پروتئین تولیدی توسط پروستات به نام PSA اندازه گیری می‌شود.
بافت برداری پروستات: در این روش بخش کوچکی از پروستات از طریق نمونه برداری جدا شده و مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
سایر تست‌ها: پزشک معالج ممکن است از طریق MRI، اسکن استخوان و یا CT Scan برخی موارد مشکوک را بررسی نماید.
بیشتر بخوانید: ویتامین B در چه چیزهایی وجود دارد
مراحل سرطان پروستات
براساس نتایج نمونه برداری PSA، که به ترتیب با نمره گلیسون و سطح PSA اندازه گیری می‌شود، سرطان پروستات در چهار مرحله قرار می‌گیرد:
مرحله اول: نمره گلیسون پایین‌تر از 6 و سطح PSA پایین‌تر از 10 است؛ سرطان به یک طرف از پروستات محدود شده و به بافت‌های اطراف گسترش پیدا نکرده است.
مرحله دوم الف: نمره گلیسون به 7 رسده، سطح PSA بین 10 تا 20 است؛ سرطان هنوز به یک طرف پروستات محدود است.
مرحله دوم ب: نمره گلیسون به 8 یا بیشتر رسیده، سطح PSA بیش از 10 است، سرطان هنوز در یک طرف پروستات محدود است.
مرحله سوم و چهارم: در این مراحل دیگر نمره گلیسون و سطح PSA ملاک نیست و پزشک بر اساس بزرگی تومور و گسترش سرطان به سایر اندام‌ها مرحله آن را مشخص می‌کند؛ در مرحله سوم سرطان بافت‌های اطراف را درگیر کرده و در مرحله چهارم سرطان به بافت‌های دورتر گسترش پیدا خواهد کرد.
درمان سرطان پروستات چگونه صورت می‌گیرد؟
انتخاب روش مناسب برای درمان سرطان پروستات با توجه به سن، وضعیت سلامتی و مرحله سرطان پروستات توسط پزشک انجام می‌شود. اگر سرطان غیر تهاجمی باشد معمولا پزشک به شما می‌گوید که با مراقب و رعایت توصیه‌های ایمنی صبر کنید؛ دوره‌‌ای که تحت عنوان دوره مراقبت یا نظارت شناخته می‌شود. این بدان معناست که شما شروع درمان را به تاخیر می‌اندازید اما پزشک از طریق آزمایش‌ها و تست‌ها، بر سرطان و میزان پیشرفت آن نظارت می‌کند.
برای درمان سرطان پروستات تهاجمی اما از یک یا ترکیبی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- جراحی
- پرتو درمانی
- سرما درمانی
- هورمون درمانی
- شیمی‌درمانی
- پرتوجراحی استریوتاکسی
- ایمن درمانی
نرخ نجات سرطان پروستات
در صورتی که سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس بسیار خوبی برای درمان آن وجود دارد. اما پیشرفت بیماری و گسترش آن به سایر اندام‌ها می‌تواند از شانس درمان آن تا حد زیادی کم کند.
کلام آخر
خطر ابتلا به سرطان پروستات در همه مردان وجود داشته اما افراد بالای 60 سال را بیشتر تهدید می‌کند. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود شانس درمان آن بسیار بالا است. بنابراین، توصیه می‌شود که هرچه سن شما بیشتر می‌شود بیشتر به سرطان پروستات اهمیت داده و در صورت مشاهده هر نوع علائم مرتبط سریعا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
sources:
https://www.healthline.com/health/psa-levels-prostate-cancer#staging-prostate-cancer
https://www.healthline.com/health/prostate-cancer#stages
