تاریخ ارسال : ۰۹ فروردین ۱۴۰۱
در مقالات مختلفی در مجلۀ مقالات پزشکی سایت سیب به بررسی ویتامین سی، فواید آن و چگونگی مصرف مکمل‌های این ویتامین پرداخته‌ایم. در این مطلب قصد داریم اختصاصاً درمورد عوارض اشکال دارویی این ویتامین، عوارض مصرف بیش از حد آن و تداخلات دارویی این ویتامین صحبت کنیم.
فهرست مطالب
ویتامین سی چیست؟
ویتامین‌ها موادی ضروری در بدن هستند که نقش‌های مختلفی را در بدن بر عهده دارند و در واکنش‌های شیمیایی که درون بدن انجام می‌شود نقش دارند. ویتامین‌ها به دو دسته محلول در آب و محلول در چربی تقسیم می‌شوند.
ویتامین سی یک ویتامین محلول در آب است که نقش مهمی را در تولید کلاژن، که یک پروتئین ساختاری مهم در بدن است، بر عهده دارد. این پروتئین در پوست، دیوارۀ عروق و بیشتر بافت‌های بدن نقش دارد. این ویتامین همچنین یک آنتی‌اکسیدان است که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های مختلف ناشی از مواد سمی و مضر محافظت می‌کند.
ویتامین ث در بدن ذخیره نمی‌شود و باید برای حفظ سلامت بدن به مقادیر کافی از طریق رژیم غذایی دریافت شود. مقادیر اضافه این ویتامین به‌سادگی از بدن دفع می‌شود و معمولاً مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کند.
حداکثر دوز ایمن ویتامین سی
باتوجه‌به جثۀ بدن نیاز به ویتامین سی در افراد مختلف متفاوت است. نیاز روزانۀ مردان به ویتامین سی تقریباً 90 میلی‌گرم و در زنان 75 میلی‌گرم است که در شرایط مختلفی این میزان ممکن است افزایش یابد. در افراد بالغ بهتر است بیشتر از 2000 میلی‌گرم از این ویتامین در روز مصرف نشود. در سنین کودکی نیز حداکثر دوز ایمن به شرح زیر است:
- یک تا سه سالگی: 400 میلی‌گرم؛
- چهار تا هشت سالگی: 650 میلی‌گرم؛
- نه تا سیزده سالگی: 1200 میلی‌گرم؛
- چهارده سالگی به بالا: 1800 تا 2000 میلی‌گرم.
عوارض بیش از حد ویتامین سی
همان طور که گفتیم، معمولاً تا مصرف 2000 میلی‌گرم ویتامین سی در روز مشکلی ایجاد نمی‌کند و حتی مقادیر بیشتر از این نیز در اغلب افراد علامتی ندارد اما اگر به هر دلیلی میزان زیادی از این ویتامین مصرف شود، عوارض ویتامین سی عبارت‌اند از:
- تهوع؛
- استفراغ؛
- اسهال؛
- سوزش سر دل؛
- گرفتگی و نفخ شکم؛
- خستگی؛
- بی‌خوابی؛
- سردرد؛
- فلاشینگ صورت.
از دیگر عوارض مصرف بیش از حد ویتامین سی می‌توان به تداخلات دارویی آن اشاره کرد که در پایان مطلب بررسی خواهند شد. در بعضی افراد، مصرف مکمل‌های خوراکی ویتامین سی می‌تواند موجب ایجاد سنگ‌های کلیوی شود خصوصاً اگر در دوزهای بالا مصرف شود.
عوارض قرص جوشان ویتامین c
قرص‌های جوشان یکی از بهترین فرم‌های دارویی ویتامین سی هستند که با دارابودن طعم‌های مختلف برای بسیاری از افراد جذاب هستند. در ساخت این قرص‌ها مواد مختلفی به کار می‌رود. در وهلۀ اول عوارض قرص جوشان ویتامین c می‌تواند حساسیت به مواد به‌کاررفته در ساخت آن باشد که البته بسیار نادر است. علائم این گونه از حساسیت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تهوع؛
- استفراغ؛
- سردرد؛
- تورم صورت؛
- کهیر؛
- خارش بدن.
ویتامین سی خاصیت اسیدی دارد بنابراین بهتر است با معدۀ خالی مصرف نشود؛ خصوصاً اگر مشکلات معده مانند زخم معده وجود داشته باشد که از عوارض خوردن ویتامین سی در شب با شکم خالی می‌توان به خون‌ریزی زخم معده اشاره کرد.
در وهلۀ بعد، باتوجه‌به طعم خوب و نحوۀ مصرف، ممکن است از این قرص‌ها بیش از حد مصرف شود و علائم ناشی از دوز بالای ویتامین سی که در بالا ذکر شد در فرد ایجاد شود. این مورد خصوصاً در کودکان حائز اهمیت است که هم به‌دلیل جثۀ کوچک‌تر به دوز روزانۀ پایین‌تری از ویتامین سی نیاز دارند و هم اینکه به‌راحتی ممکن است در مصرف این قرص‌های جوشان زیاده‌روی کنند.
عوارض ویتامین سی پوستی
ویتامین سی همان طور که گفته شد یک عامل مهم در سلامت پوست است. محصولات مختلف و متنوعی در بازار حاوی ویتامین سی برای مراقبت پوست وجود دارد. جذب پوستی ویتامین سی آن‌قدر زیاد نیست که موجب علائم ناشی از دوز بالای این ویتامین شود، بلکه عوارض این گونه محصولات معمولاً ناشی از سایر موادی است که در ساخت آن‌ها به کار رفته‌اند.
برای اجتناب از عوارض ویتامین سی پوستی می‌توانید، قبل از استفاده از هر محصول مراقبت از پوست، مقداری از آن را روی آرنج یا روی شکم خود بمالید و اجازه دهید تا 24 ساعت باقی بماند. اگر مشکلی ایجاد نشد، می‌توانید با خیال راحت از آن استفاده کنید.
تداخلات دارویی ویتامین سی
مکمل‌های ویتامین سی تداخل دارویی شدیدی ندارند و در مواردی که در زیر ذکر می‌شود تداخلات دارویی متوسط است. این بدان معناست که اگر در حال مصرف این داروها هستید، قبل از مصرف مکمل ویتامین سی با پزشک خود مشورت کنید.
- آلومینیوم: آلومینیوم در بسیاری از داروهای ضد اسید معده وجود دارد و موجب تعدیل اسید معده می‌شود و بدون اینکه جذب شود (یا جذب ناچیزی دارد) از طریق مدفوع دفع می‌شود. مصرف هم‌زمان این دو موجب افزایش جذب آلومینیوم در بدن می‌شود. بهتر است ویتامین سی را دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از مصرف آنتی اسید مصرف کنید؛
- استروژن: از عوارض بیش از حد ویتامین سی یا حتی در دوزهای معمول آن، می‌توان به کاهش سرعت غیرفعال‌شدن و دفع استروژن در بدن اشاره کرد. اگر ویتامین سی هم‌زمان با استروژن مصرف شود می‌تواند باعث شود علائم ناشی از استروژن بیشتر شوند؛
- فلوفنازین: مصرف این دارو با ویتامین سی موجب کاهش اثربخشی آن می‌شود؛
- داروهای ضد سرطان؛
- نیاسین: مصرف نیاسین و ویتامین سی همراه باهم موجب کاهش اثربخشی نیاسین می‌شود؛
- وارفارین: از عوارض بیش از حد ویتامین سی همراه با وارفارین می‌توان به کاهش اثربخشی این دارو و افزایش میزان ایجاد لخته در خون را نام برد؛
- ایندیناویر؛
- لووتیروکسین: مصرف هم‌زمان با ویتامین سی موجب افزایش جذب آن می‌شود؛
- استامینوفن: موجب کاهش سرعت تجزیه استامینوفن می‌شود؛
- آسپرین: می‌تواند موجب کاهش دفع آسپرین از بدن شود.
نکات پایانی
سعی کنید همواره از دوزهای ایمن ویتامین سی استفاده کنید و هیچ‌گاه با این تصور که مقادیر اضافه این ویتامین دفع می‌شود در مصرف مکمل‌ها زیاده‌روی نکنید.
ممکن است مکمل ویتامین سی که در اختیار دارید حاوی ویتامین‌های دیگر و مواد معدنی دیگری باشد؛ بنابراین، در مصرف این گونه مکمل‌ها هم دقت لازم را داشته باشید؛ زیرا با اینکه ویتامین سی به‌راحتی دفع می‌شود اما ممکن است مقادیر اضافه این گونه ویتامین‌ها یا مواد معدنی سمی باشند.
مکمل‌های خود را دور از دسترس کودکان نگه دارید. کودکان با دوزهای بسیار کمتری از داروها و ویتامین‌ها دچار مسمومیت می‌شوند.
اگر بیماری زمینه‌ای دارید یا در حال مصرف داروی خاصی هستید، پیش از مصرف ویتامین سی یا سایر ویتامین‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
چنانچه درمورد عوارض ناشی از مصرف ویتامین سی سؤالی دارید، می‌توانید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید تا پزشکان سایت سیب به سؤال شما پاسخ دهند.
پرسش‌وپاسخ
- در روز حداکثر چقدر می‌توان ویتامین سی مصرف کرد؟ دوز روزانۀ ایمن ویتامین سی در بزرگسالان 2000 میلی‌گرم، کودکان 9 تا 13 ساله 1200 میلی‌گرم، 4 تا 8 سالگی 650 میلی‌گرم و 1 تا 3 سالگی 400 میلی‌گرم است.
- عوارض قرص جوشان ویتامین c چیست؟ از عوارض این قرص‌ها می‌توان به حساسیت ناشی از مواد به کار رفته در ساخت آن‌ها، ناراحتی گوارشی و ریسک مصرف بیش از حد را نام برد.
- ویتامین سی را چه زمانی بخوریم بهتر است؟ باتوجه‌به ماهیت اسیدی ویتامین سی بهتر است این ویتامین با شکم پرمصرف شود خصوصاً اگر فرد مبتلابه مشکلات معده مانند زخم معده باشد.
منابع
