گوشت آزمایشگاهی چیست و چگونه تولید می‌شود؟

به عقیده بسیاری از کارشناسان تغذیه و محیط زیست، گوشت مصنوعی یا گوشت آزمایشگاهی منبع غذایی برای آینده خواهد بود. گوشت آزمایشگاهی که با نام گوشت درون‌کشتگاهی (cultured meat) نیز شناخته می‌شود، می‌تواند انقلابی در صنعت دامداری ایجاد کند و راه حلی بسیار مناسب برای افراد گیاهخواری باشد که به دلیل مخالفت با کشته شدن حیوانات گوشت نمی‌خورند. اما گوشت مصنوعی چیست؟

آیا طعم و خواص گوشت مصنوعی مشابه گوشت معمولی است؟ مراحل تولید گوشت آزمایشگاهی چگونه است و این نوع گوشت چه مزایایی نسبت به گوشت معمولی دارد؟ در این مطلب از persian medical magazine قصد داریم به همه آن چیزی که لازم است در مورد گوشت آزمایشگاهی بدانید، اشاره کنیم؛ با ما همراه باشید.

گوشت مصنوعی یا گوشت آزمایشگاهی چیست؟

شاید مهم‌ترین سوالی که باید به آن در این مقاله پاسخ دهیم این است که گوشت مصنوعی چگونه ساخته می‌شود؟ پاسخ به این سوال بسیار ساده است؛ همانطور که از نامش پیداست، گوشت آزمایشگاهی در آزمایشگاه ساخته می‌شود. برای ساخت این نوع گوشت تعدادی سلول نمونه بدون هیچگونه درد یا آسیبی از گاو زنده گرفته می‌شود.

سپس، این سلول‌ها در آزمایشگاه تغذیه خواهند شد و به آن‌ها توانایی رشد و تکثیر داده می‌شود که در نتیجه گوشت آزمایشگاهی ساخته می‌شود.

در واقع، گوشت مصنوعی این قابلیت را به شما می‌دهد که بدون کشتن یک حیوان، نمونه‌ای از بدن آن را گرفته و سپس آن نمونه را به اندازه‌ای که می‌خواهید رشد دهید. علاوه بر گاو، تقریبا هر حیوان دیگری که گوشت آن مورد مصرف قرار می‌گیرد، می‌تواند هدف تولید گوشت مصنوعی باشد؛ از مرغ و خرگوش و میگو گرفته تا ماهی سالمون و ماهی تن!

علاوه بر گوشت مصنوعی و آزمایشگاهی، از نام‌های دیگری نظیر گوشت تمیز، گوشت بدون کشتار، گوشت گیاهخواران، گوشت پرورشی یا گوشت کشاورزی سلولی نیز برای توصیف این نوع گوشت استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: قرص برای اسید معده

مراحل تولید گوشت آزمایشگاهی

مراحل تولید گوشت آزمایشگاهی چند گام مهم را شامل می‌شوند که عبارتند از:

انتخاب سلول‌های استارتر

به آن نمونه‌ای که از آن برای شروع تولید گوشت مصنوعی استفاده می‌شود، سلول استارتر گفته می‌شود. سلول استارتر می‌تواند  با استفاده از بیهوشی و نمونه برداری از بدن موجود زنده، از بانک سلول و یا سایر منابع گوشت تازه برداشت شود.

سلول‌های استارتر در این مرحله می‌توانند هم از نوع سلول‌های اولیه که عضله و چربی را شامل می‌شوند و هم از سلول‌های بنیادی انتخاب شوند. به دلیل اینکه سلول‌های اولیه از پیش رشد را به پایان رسانده‌اند، این توانایی را دارند که در تکثیر آنچه که هستند، برتر ظاهر شوند. اما نکته منفی در مورد این سلول‌ها این است که نمی‌توانند به نرخ مشابه سایر سلول‌ها تکثیر پیدا کنند.

در طرف مقابل، سلول‌های بنیادی همانند صفحاتی خالی از نوشته هستند، این سلول‌ها تقریبا وابسته به عوامل محیطی می‌توانند به هر چیزی تبدیل شوند. سلول‌های بنیادی می‌توانند به عضله و چربی تبدیل شده و تکثیر یابند و همچنین عمر آن‌ها از سلول‌های اصلی بیشتر خواهد بود.

قرار دادن در محیط کشت

بعد از انتخاب سلول‌های استارتر، سلول‌ها درون پتری دیش قرار گرفته و در محیط رشد مایع غرق خواهند شد. سپس، به درون بیورآکتور، جایی که به گوشت قابل مصرف تکثیر یافته و رشد می‌کنند، انتقال داده خواهند شد. محیط رشد مایع،  برای رشد و تکثیر سلول‌های استارتر ضروری بوده و موادی مثل انواع پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، قند و اسید‌های آمینه را شامل می‌شود. 

شکل دهی

همانطور که آجر‌ها به تنهایی سبب ساخت خانه نخواهند شد، سلول‌های گوشت نیز بدون یک ماده موثر که بتواند به آن‌ها شکل دهد، به شکل گوشت در نخواهند آمد. در بدن جانداران، سلول‌ها توسط ساختارهای کلاژن مورد حمایت قرار می‌گیرند و تولید کنندگان گوشت مصنوعی باید برای در آمدن گوشت آزمایشگاهی به شکل گوشت عادی، از موادی که عملکردی مشابهی دارند، استفاده کنند.

در حال حاضر، چالش برانگیز‌ترین بخش تولید گوشت آزمایشگاهی شکل دهی آن است که کمپانی‌ها مختلف روش‌های متفاوتی را برای آن امتحان کرده‌اند اما برای رسیدن به یک ترکیب و روش جامع بایستی بیشتر صبر کرد.

بیشتر بخوانید: ویتامین B در چه چیزهایی وجود دارد

مزایای گوشت مصنوعی

خوردن گوشت مصنوعی مزایایی را نسبت به گوشت سنتی خواهد داشت. در واقع، به دلیل همین مزایا است که تولید این نوع گوشت در آزمایشگاه این چنین، توجهات را به خود جلب کرده است. برجسته‌ترین مزایای گوشت مصنوعی عبارتند از:

گیاهخواران می‌توانند گوشت مصنوعی بخورند

یکی از بزرگترین دلایلی که گوشت مصنوعی به مرحله تولید رسید، این است که این نوع گوشت دیگر هیچ محدودیتی برای گیاهخواران ایجاد نمی‌کند. افراد گیاهخوار، در اکثر موارد به دلیل مخالف بودن با کشتن سایر موجودات زنده برای مصارف غذایی، به گیاهخواری روی می‌آورند. اما در گوشت مصنوعی هیچ موجود زنده‌ای کشته نخواهد شد و همین مسئله باعث می‌شود که وگن‌ها نیز این نوع گوشت را مصرف نمایند.

کاهش فضای لازم برای تولید گوشت

براساس اعلام محققان دانشگاه آکسفورد، پرورش گوشت در آزمایشگاه تا 99 درصد نسبت به روش‌های دامداری سنتی به فضای کم‌تری نیاز دارد که همین مسئله به شدت در کاهش هزینه گوشت مصنوعی تاثیرگذار خواهد بود.

کاهش مضرات زیست‌محیطی

تحقیق دانشگاه آکسفورد همچنین نشان داده است که تولید گاز گلخانه‌ای که یکی از مشکلات دامداری سنتی به حساب می‌آید و همچنین بسیاری دیگر از تاثیرات زیست محیطی در تولید گوشت آزمایشگاهی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: برای کاهش اسید معده چه بخوریم

آیا گوشت آزمایشگاهی از گوشت معمولی سالم‌تر است؟

به گوشت آزمایشگاهی بی دلیل گوشت تمیز گفته نمی‌شود! برای کسانی که به دنبال گوشت بدون آلودگی می‌گردند، استفاده از گوشت مصنوعی یک راه حل خوب خواهد بود چراکه همه آلودگی‌ها در آزمایشگاه کنترل شده و از بین خواهند رفت.

علاوه بر این، در تغذیه دام‌ها از آنتی بیوتیک‌ها استفاده می‌شود که این مسئله ممکن است مشکلاتی نظیر مرگ در اثر مقاومت به داروها را در پی داشته باشد. در گوشت مصنوعی اما خبری از آنتی بیوتیک‌ها نخواهد بود.

سطح چربی و کلسترول گوشت نیز یکی از نگرانی‌های سلامتی در مورد این ماده غذایی به حساب می‌آید اما یکی از مزایای گوشت مصنوعی این است که این موارد نیز در این نوع گوشت در مراحل تولید، قابل کنترل خواهند بود.

آیا گوشت مصنوعی واقعا مصنوعی است؟

این حقیقت که گوشت مصنوعی «مصنوعی» خطاب می‌شود در واقع یک نوع نام گذاری غلط (مخصوصا در زبان فارسی) است و گوشت آزمایشگاهی هم گوشت واقعی است. به بیان دیگر، گوشت آزمایشگاهی از بسیاری از محصولاتی که امروزه مصرف می‌کنیم، طبیعی‌تر بوده و این مسئله که این نوع گوشت در حال حاضر در آزمایشگاه تولید می‌شود، نمی‌تواند تا همیشه ثابت باقی بماند زیرا با پیشرفت در تولید آن بدون شک کمپانی‌های مختلف مواد غذایی بر روی آن سرمایه گذاری خواهند کرد.

آیا مزه گوشت آزمایشگاهی متفاوت است؟

همانطور که اشاره کردیم گوشت آزمایشگاهی خود گوشت است و مزه آن نمی‌تواند از گوشت سنتی متفاوت باشد. با اینکه مطالعات زیادی در این زمینه در دسترس نیست تقریبا همه افرادی که نمونه گوشت مصنوعی را در اشکالی مثل برگر یا استیک میل کرده‌اند، اصلا متوجه تفاوت طعم آن با گوشت سنتی نشده‌اند.

هزینه گوشت آزمایشگاهی چقدر است؟

در حال حاضر کمپانی‌های مختلفی محصولات مبتنی بر گوشت مصنوعی خود را به صورت آزمایشی وارد بازار کرده‌اند. اما متاسفانه قیمت برگر یا ناگت تولید شده از گوشت آزمایشگاهی حداقل ده برابر نسخه سنتی آن‌ها است. پیش بینی می‌شود که در سال‌های آینده با تولید انبوه این نوع گوشت قیمت آن به گوشت سنتی نزدیک‌تر شده و محصولات مبتنی بر گوشت مصنوعی ارزانتر نیز به فروش برسند.

بیشتر بخوانید: خواص ویتامین E چیست؟

آیا گوشت مصنوعی می‌تواند جایگزین گوشت سنتی شود؟

با توجه به اینکه هم اکنون محصولات گیاهی جایگزین گوشت شده و بویژه در میان گیاهخواران کاملا رواج یافته است، این ایده که روزی گوشت آزمایشگاهی را به عنوان انتخاب اول جوامع برای مصرف گوشت ببینیم، چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. البته، برای به حقیقت پیوستن این مسئله باید قیمت گوشت آزمایشگاهی نیز با گوشت سنتی توانایی رقابت را داشته باشد.

کلام آخر

گوشت مصنوعی یا گوشت آزمایشگاهی از طریق نمونه برداری از سلول‌های گوشت تازه یا موجودات زنده تولید می‌شود. برای تولید این نوع گوشت هیچ حیوانی کشته نشده، فضای تولید گوشت تا 99 درصد کاهش می‌یابد و خبری از مضرات‌ زیست‌محیطی دامداری سنتی در آن نیست. گوشت آزمایشگاهی طعمی مشابه گوشت سنتی داشته و آلودگی میکروب، چربی و کلسترول آن قابل کنترل است که به همین دلیل به آن گوشت تمیز نیز گفته می‌شود.

قیمت گوشت مصنوعی هم اکنون حدود 10 برابر گوشت طبیعی است اما پیشبینی می‌شود که در سال‌های آینده با تولید انبوه، این قیمت کاهش پیدا کند.

Sources:

culturedbeef.org

gcfglobal.org